ارکستر چیست “
ارکستر
به اجتمائی از نوازندگان که با ساز های مختلف قطعه ای از موسیقی را در یک زمان تحت نظر یک رهبر اجرا نمایند ارکستر میگویند. انواع ارکستر عبارتند از : ارکستر سمفونیک -ارکستر هارمونیک – ارکستر فانفار – ارکستر مجلسی و …
ارکستر (Orchestra) لغت یونانی آن (orekhestra) است یعنی رقصیدن.
در زمان قدیم در یونان جای معینی برای رقصیدن در تئاتر بین سن و مردم بود و به اونجا (orekhestra) میگفتن ،عده ای که می رقصیدن گاهی آواز دسته جمعی (choeur) هم میخوندن و از آن موقع بود که به کسایی که در چنین جای تئاتر آواز میخوندن یا ساز میزدن ارکستر میگفتن و کم کم این لغت عمومیت پیدا کرد و بعدها به تعدادی همنواز ” ارکستر” میگفتن.
سرچشمه ارکستر از درام های با آواز (drame chanta) که از سال 1600 در ایتالیا متداول بود گرفته میشه.پروسه پیشرفت ارکسترهای کلاسیک رو رو می شه حدودا 170 سال در نظر گرفت که شامل سه دوره ی اصلیه:
دوره اول: از درام های با آواز در «فلورانس»،«روم» و «ونیز» شروع و همین طور در اولین اپرا در فرانسه که آهنگسازان معروف اون ها «پری»،«مونتوردی»،«لوئیچی روسی» و «کاریسمی»، «کاوالی»، «لولی» و غیره بودن ادامه داشت.
در اون زمان ارکستر فقط برای آکومپانیمان کردن آوازهای سولو(تنها) و آوازهای جمعی (کر) و نواختن اوورتور و بالت و آهنگ های رقص (airs) بکار میرفت.
دوره دوم: از سال 1700 که تشکیل (Ecolenapolitaine)توسط اسکارلاتی وپیروانش بود شروع میشه و بعد دو آهنگساز معروف «هندل» و «باخ» درباره ارکستر زیاد تلاش میکنن.
«هایدن» بنیانگذار ارکستر سمفونی محسوب میشه ،برای اینکه اولین کسی بود که تمام سازهایی که در ارکسترهای امروزه استفاده میشه رو در سمفونی هاش نوشته بود، مردم از اون موقع کم کم میل به شنیدن ارکستر سمفونی پیدا کردن و ارکستر به همین مراتب اهمیت پیدا میکرد، تا زمان سمفونی بتهوون و وبر که از اون به بعد موسیقی رومانتیک شروع میشه.
دوره سوم:ارکستر هم بعد از بتهوون یعنی از پیدایش موسیقی رومانتیک شروع میشه تا قرن حاضر که معروفترین اون ها عبارتند از : وبر، مندلسون، بر لیوز، روسینی، پوچینی، واگنر، سزارفرانک، دبوسی، و … هستن.
ارکستر از چهار گروه سازی تشکیل میشه :
1.سازهای زهی String
2.سازهای بادی چوبی Woodwind
3.سازهای بادی برنجی Brass
4.سازهای کوبه ای Percussions
تعریف سمفونی
سمفونی خود یک سنات کامل است که برای ساز های متعدد و مختلف نوشته میشود از هر لحاظ با فرم سنات مطابقت دارد منتهی سنات برای یک ساز توام با اکومپانیمان ساخته میشود ولی سمفونی برای ارکستر های بزرگ که متشکل از ساز های مختلف بادی زهی کوبی است که معمولا حداقل تعداد ساز ها در حدود 40 عدد میباشد .پایه و اساس ارکستر سمفونی را ساز های سیمی یا زهی تشکیل میدهند. حد اقل 2/3 از نوازندگان را ویولون ها تشکیل میدهند .
حداقل2/3 ازنوازندگان را ويولن ها تشكيل مي دهند. اجراي قطعات اركستر سمفوني معمولا در سالن هاي سر پوشيده واكوستيك اجرا مي شود.
صدادهندگي اركستر سمفوني
حدود وسعت صداو صدا دهندگي اركستر سمفوني به مراتب از اركسترهارموني و اركستر فانفار متنوع تروغني تر مي باشد.
سازهای اركستر سمفونيک
سازهای بادي چوبي بدون زبانه : wood wind instruments يا خانواده سازهاي آيروفون ها (هواصدا)
1_ فلوت كوچك ياپيكولو(اوت)Piccolo,ut
2_ فلوت بزرگ (اوت) Flute,ut
3_ فلوت آلتو (سل) Flute alto G
4_ فلوت باس Boss flute
سازهاي بادي چوبي دو زبانه :wood wind double reed instruments ( يا خانواده آيروفون ها )
1_ ابوا (اوت) Oboe ut
2_ ابوآ (دامور لا) Oboe Damour A
3_ ابوا كرانگله يا ابوا آلتو فا Oboe alto Fa
4_ هِکِل فون Hechehphone
5_ باسون يا فاگوت Bassoon or Fagout
6_ كنترباسون Contre Bassoon
سازهاي بادی چوبي يك زبانه : Wood wind single reed instruments يا خانواده سازهاي آيروفون ها
1_ كلارينت سي بمل واوت Clarinet sib and ut
2_ كلارينت لا Clarinet A
3_ كلارينت باس Clarinet Bass
4_ باست هورن Basset horn
6_ ساکسوفون Saxophone
7_ فاگوت Bassoon
8_ کنتر فاگوت contrabassoon
سازهاي زهي (آرشه اي) String Instruments يا خانواده سازهاي كوردوفون ها (زه صدا)
1_ ويولن Violin
2_ ويولن آلتو Viola
3_ ويولنسل Violoncello
4_ كنترباس زهي Contre bass
سازهاي برنجي (مسي): Brass Instruments يا خانواده سازهاي آيروفون ها
1_ ترومپت سي بمل واوت Trumpets
2_ كرنت سي بمل Cornets pistons
3_ برومبون كوليس Trombones Coulisse
4_ كر يا هورن Cor and Horn
5_ توبا (Tuba)
كوبه اي ها : (ايديوفون ها) Idiophone
1_ زیلوفون Xylophone (Xyl.)
2_ماریمبا Marimbaphone (mar.)
3_ویبرافون Vibraphone (vib.)
4_ گلوكن اشپيلGlocken. ) Glockenspieh (
5_چایمز Chimes (chm.)
6_ سنج Cymbal
7_ تام _تام Tam_Tam
8_ مثلث Triangle
9_ كاريلون Carillon
10_سندان Anvil(anv.)
11_ قالب چوبی Wood blocks (w.bl.)
12_ کلاوس Claves
13_قاشقک ها Castanets (cast.)
14_ ماراکاس Maracas (mrcs.)
15_ گوییرو Guiro
پوستي ها : (ممبرانوفون ها) Membranophone
1_ طبل بزرگ (باس) Grosse caisse
2_ طبل كوچك فنر دار Snare drum
3_ تيمپاني (تمبال) Timbales
4_ دايره زنگي Tambourine
ساز های دیگر
1_ هارپ harp
2_چلستا Celesta (cel.)
3_ هارپسیکورد Harpsichord
5_ پیانو piano