آخرین خبرها

تاریخچه موسیقی

music1 200x100 - تاریخچه موسیقیبا این که تاریخ کشور ایران بیش از 2500 سال قدیمی است و از آن زمان ها سنگ نوشته هایی باقی مانده که از تمدن آن زمان تعریف می کند ولی در این سنگ نوشته ها از موسیقی نام بُـرده نشده است. تاریخ نویسان هم خیلی کم به موسیقی قدیمیِ ایرانی اشاره کرده اند.

اولین نوشته ها درباره ی موسیقی در ایران قدیم از دوران شاهان ساسانی است. شاهان ساسانی به موسیقی اَهمیت زیادی می دادند. در دَربارِ خُـسرو پَرویز ساسانی نوازندگان و موسیقی دانان زیادی زندگی می کردند. بـاربَـد نَـوازنده و خواننده ی بزرگ در آن زمان کارهای تازه ای در موسیقی انجام داده بود. باربد 360 نوع موسیقی برای 360 روز سال نوشته بود که هر روز موسیقیِ مخصوص آن روز در دربار خسرو پرویز نَـواخته می شد.

در آن زمان هر سال را 360 روز حساب می کردند و 5 روز آخر سال در تقويم نوشته نمی شد !

باربَـد نَـوازَنده و خواننده بود. او شعر و آهنگ ها را خودش تهیه و اِجرا می کرد.

بَـهرام گـور پادشاه دیگر ساسانی به موسیقی , رقص و تَـفریح علاقه ی زیادی داشت. در دَربار بهرام همیشه 400 موسیقی دان و رقاص آماده ی هُـنرنَـمایی بودند. به دستور بهرام گور از هندوستان چند هزار خواننده و رقاص به ایران آورده بودند. این هنرمندان وظیفه داشتند در شهرها و دهات ایران بگردند و با رقص و آواز مردم را سرگرم کنند. مردم هم وظیفه داشتند که جای استراحت و خواب و هم چنین غذای این عده را فراهم کنند.

در دوره شاهان ساسانی موسیقی دانان و نوازندگان دیگری هم زندگی می کردند که نام آن ها در تاریخ ثبت شده است. نَـکیسا چنگ می نواخت, بامشاد و رامتین هم از نوازندگان معروف آن دوره بودند. از این موسیقی دانان بزرگ فقط نامی در تاریخ باقی مانده است. با این که موسیقی در این دوره تکامل زیادی پیدا کرد و دستگاه های موسیقی ایرانی در این دوره به وجود آمدند ولی ما اطلاع زیادی از نوع موسیقی نداریم. زیرا موسیقی در ایران همیشه به صورت شفاهی نواخته می شد و نوشته نمی شد به همین دلیل از پیشرفت و تکامل آن در قدیم اطلاعی در دست نیست.

مَـزدک پیامبَـر ایرانی هم به موسیقی اهمیت زیادی می داد. مزدک اعتقاد داشت که 4 قدرت نَـزد خُـدای آسمان ها ایستاده اند و خدا با کمک این قدرت ها دنیا را اداره می کند.

قُـدرت شُـعور Förnuftets kraft

قـدرت عَـقل Visdomens kraft

قـدرت حـافِـظه Minnes kraft

قـدرت شادی Glädjens kraft

***********************

پس از حمله ی عرب ها به ایران موسیقی ایرانی کم کم به کشورهای عربی و به دربار خلیفه های مسلمان راه یافت. با رَواج اسلام و با قدرت گرفتن خلیفه ها در بعضی از دوره ها موسیقی حَـرام بود و گاهی هم به فَـراموشی سِـپُـرده می شد. ولی بعضی از خلیفه های عَـباسی مثل مَـهدی خلیفه ی سوم عباسی به موسیقی اهمیت می داد ولی همیشه موسیقی را از پشت ِپَـرده می شنید و اجازه نمی داد که نوازندگان جلوی چشم او باشند! شاید فکر می کرد کَـمتَـر گناه دارد!

در دربارِ مأمون خلیفه ی دیگر عباسی موسیقی دان بزرگ اِبراهیم موصلی (121 تا 183 خورشيدی – 742 تا 804 ميلادی) زندگی می کرد که عود می نواخت و صدای خوشی داشت. ابراهیم موصلی شاگردان زیادی تربیت کرده بود از جمله کارهای چند دختر که خواننده بودند ، بسیار مورد توجه بود.

تا این زمان موسیقی به صورتِ عَـمَـلی اِجرا می شد. آهنگ سازان و نَـوازندگان از راه شنیدن, موسیقی را فَـرا می گرفتند و اجرا می کردند. هیچ گونه قانون , دَـستور و یا نوشته ای برای ثبت موسیقی در ایران وجود نداشت. ولی کم کم با تماس بیشتر با یونان که در آن زمان موسیقی پیشرفته ای داشت, ایرانیان را هم به فکر جمع آوری و تَـکامل موسیقی واداشت.

اولین کتاب درباره ی موسیقی ایرانی را ابو نصر فارابی (252 تا 339 خ – 873 تا 960 م) به زبان عربی نوشت. فارابی فیلسوف بزرگ ایرانی- عربی که بعد از اَرَسطو به معلم دوم معروف است, با استفاده از قوانین و دستورهای یونانی در آن زمان توانست موسیقی ایرانی را به شکل عِـلمی بنویسد. ولی متاسفانه نویسندگان و موسیقی شناسان بعد از فارابی کمک زیادی به تَـکامل و پیشرفت آن نکردند و نوشته های فارابی را بدون تَـحقیق بیشتر و نَـظرهای تازه تر دوباره بازنویسی کردند.

درباره ی موسیقی دارد.kompendium پور سينا ( ابوعلی سینا Avicena ) دو رساله

پور سینا هم با استفاده از سیستم یونانی در آن زمان موسیقی ایرانی را بررسی می کند. رساله های پور سینا جزو اولین نوشته ها به زبان فارسی درباره ی موسیقی ایرانی است.

******************

پس از انقلاب مَـشروطه حدود( 1285 خ – 1905 م) و آشنایی بیشتر مردم با فرهنگ و هنر اروپایی, عده ای از موسیقی دانان سعی کردند موسیقی ایرانی را هم مانند موسیقی اروپایی به صورت مُـدرن و علمی بنویسند. اُستاد دَرویش و استاد حسین قُـلی از نخستین کسانی بودند که این راه را شروع کردند.

officielltموسیقی رَسمی موسیقی سُـنتی traditionellt موسیقی مِلی nationellt

و یا به طور کلی موسیقی ایرانی را دستگاه نام گذاری کرده اند و هر دستگاه را به بَـخش هایی تـقسیم کرده اند.

موسیقی ایرانی به هَـفت دستگاه تقسیم می شود:

دستگاه ماهور – دستگاه هُـمایون – دستگاه سه گاه – دستگاه چهارگاه – دستگاه شور – دستگاه نَـوا – دستگاه راست پنج گاه

چون بعضی از این دستگاه ها شباهت زیادی با هم دارند, اُستاد وزیری یکی از موسیقی دانان ایرانی این تقسیم بندی را به صورت زیر به 5 دستگاه تقسیم کرد :

دستگاه ماهور – دستگاه هُـمایون – دستگاه سه گاه – دستگاه چهارگاه – دستگاه شور

دستگاه ها به بَـخش های زیادی تقسیم می شوند. مثل :

پیش دَرآمَـد – مَـقام – گوشه – آواز …

*****************

موسیقی ایرانی ( رَسمی – سُـنتی – ملی ) در دوره های مختلف به قسمت هایی تقسیم شده که هر قسمت جدا از موسیقی رسمی تکامل پیدا کرده است. موسیقی ایرانی دوره ی جدید ر ا به قسمت های زیر می توان تقسیم کرد :

موسیقی مَجلِـسی Kammarmusik

که در دوره های قدیمی موسیقی اَندَرونی و یا موسیقی شبستانی هم نام گذاری شده بود. این موسیقی در خانه ها و یا به طور مَـخفی برای عده ی مخصوصی نواخته می شده است. موسیقی مجلسی از اروپا به ابران آمد و در دوره شاهان قاجار اَهمیت زیادی داشت. در دوره ی قاجار و بعد این موسیقی را د ونوع مختلف اجرا می کردند. یکی موسیقی مجلسی زَنانه که فقط برای زن ها نواخته می شد و شنیدن آن برای مردها حَـرام بود. نوع دیگر موسیقی مجلسی مردانه که فقط برای مردها نواخته می شد و شنیدن این موسیقی برای زن ها حرام بود. این تقسیم بندی از بین رفته است.

موسیقی مَـحَـلی یا فولکلوریک Folklore

این موسیقی مخصوص یک گروه مردم از یک محل است که با موسیقی محل های دیگر تَـفاوُت دارد. مثل موسیقی محلی خُـراسان – موسیقی گیلَـکی – موسیقی لُـری – موسیقی بَـندَری …

موسیقی مَـذهَـبی Religiös

موسیقی مذهبی در تمام دین ها وجود دارد. ایرانیان قبل از اسلام که دین زرتشتی داشتند, مراسم مذهبی را با موسیقی و آواز مخصوص اجرا می کردند. پس از اسلام هم این موسیقی به صورت روضه خوانی – سینه زَنی – تَـعزیه خوانی و مَـرثیه خوانی در ایران اسلامی رَواج زیادی پیدا کرد.

موسیقی خانقاهی

موسیقی خانقاهی نوعی موسیقی مذهبی است که بین صوفی های شیعه و سُـنی رواج دارد. این موسیقی در خانقاه همراه با خواندن شعرهای مَـثـنَـوی مولانا (مولَـوی) و یا شعرهایی از شاعران دیگر نواخته می شود.

موسیقی رَزمی یا موسیقی جَـنگی Marsmusik

از موسیقی رزمی برای به هیجان آوردن و تحریک سربازان برای جنگیدن استفاده می شود. سابقه ی تاریخی این نوع موسیقی در ایران به زمان کورش هَـخامَتنشی می رسد. در شاهنامه ی فِـردوسی نیز از رَجَز خوانی و موسیقی رزمی نام برده شده است.

موسیقی زورخانه نیز نوعی موسیقی رزمی است.

Rate this post
نت های پیانو نت های ویولن نت های سنتور نت های گیتار

درباره‌ی Vahid Ezati

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *