مقاله درباره حافظه غیر فرار “
حافظه غیر فرار (به انگلیسی: Non-volatile memory) حافظهای است که اطلاعات آن با قطع شدن برق از بین نرود و بتواند اطلاعات را در حالت نبود برق هم حفظ کند. از انواع حافظههای غیر فرار میتوان به حافظه فقط خواندنی، حافظه فلش، افرم، انواع دستگاههای ذخیرهسازی مغناطیسی مانند دیسک سخت، فلاپی دیسک، نوار مغناطیسی، دیسک نوری، و انواع اولیه رسانههای ذخیرهسازی مانند کارت پانچ و نوار پانچ اشاره کرد. حافظههای غیرفرار معمولاً به عنوان حافظه ثانویه و برای ذخیره کردن طولانی مدت دادهها استفاده میشوند. پر استفادهترین حافظه اولیهای که امروزه استفاده میشود، حافظه با دسترسی تصادفی (به انگلیسی: Random access memory) نام دارد که یک حافظه فرار است. به این معنی که وقتی که رایانه خاموش میشود، هر چیزی که در داخل آن ذخیره شده از بین میرود. متأسفانه اکثر حافظههای غیرفرار محدودیتهایی دارند که آنها را برای استفاده به عنوان حافظه اولیه و اصلی نامناسب کرده است. معمولاً حافظههای غیرفرار یا قیمت بالایی دارند و یا اینکه نسبت به حافظه با دسترسی تصادفی فرار از کارایی پایینتری برخوردارند. چندیدن شرکت در حال کار بر روی نوعی حافظه غیرفرار هستند که سرعت آنها قابل مقایسه با RAM باشد.
افرم (به انگلیسی FRAM)
نوع خاصی از حافظه های دایمی هستند که توانایی پاک شدن و برنامه ریزی مجدد را دارند. در حافظه های FRAM از ساختار حافظه های DRAM استفاده شده است با این تفاوت که به جای دی الکتریک خازن، یک ماده فرو الکتریک قرار دارد. این تغییر باعث دایمی شدن حافظه های FRAM و سرعت بسیار بالای آن ها شده است به طوری که در برخی موارد از این حافظه به عنوان حافظه موقتی RAM استفاده شده است. مواد فروالکتریک مانند مواد فرومغناطیس دارای حلقه ی هیسترزیس است و مشابه مواد فرومغناطیس که یک پلاریته ی مغناطیسی را در خود ذخیره میکنند، قادر به ذخیره کردن یک پلاریته ی الکتریکی در غیاب میدان الکتریکی هستند.
ایایپیرام (به انگلیسی: EEPROM)
(همینطور E2PROM نیز نوشته میشود و ایایپیرام، خوانده میشود) مخفف Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory گونهای از حافظههای غیرفرّار است که در دستگاهها و کامپیوترها برای ذخیره حجم پایینی از اطلاعات استفاده میشود که نبایستی با قطع برق از دست بروند. اطلاعاتی همچون تنظیمات دستگاه.
هنگامی که نیاز به ذخیره حجم بالایی از اطلاعات باشد (همچون فلش دیسکها) نوع خاصی از حافظه ایایپیرام (همچون حافظه فلش) وجود دارد که استفاده از آن بهصرفهتر و مرسومتر است.
ایایپیرام، حافظهای قابل تغییر توسط کاربر و همینطور فقطخواندنی (به انگلیسی: ROM) است و میتواند بارها توسط ولتاژ تولیدشدهی بالاتر از حد معمول پاک شده و دوباره برنامهریزی (نوشته) شود. معمولاً ایایپیرام را بایستی برای پاک کردن و برنامهریزی از دستگاه جدا نمود. البته ایایپیرام در داخل مدار نیز قابل پاک کردن و برنامهریزی است. ایایپیرامها سرعت پایینتری نسبت به سایر حافظهها دارند؛ به این علت که فعالیت آنها به یک بایت محدود میشود. ایایپیرامهای جدیدتر توانایی فعالیت بر روی چندین بایت را نیز دارند. آنهای همچنین عمر محدودی دارند؛ بدان معنی که تعداد دفعات پاک کردن و نوشتن بر روی آنها به دهها یا صدها هزار مرتبه محدود میشود. این محدودیت در ایایپیرامهای مدرن به یک میلیون بار گسترش یافتهاست. این محدودیت مهم بایستی در طراحیها در نظر گرفته شود. این بدان خاطر است که ایایپیرامها به جای حافظههای دسترسی تصادفی برای ذخیره تنظیمات استفاده میشوند.
حافظهٔ فلش یا فلش مموری (به انگلیسی: Flash memory)،
حافظهٔ غیر فرّار ذخیرهسازی رایانهای است که میتوان آن را به صورت الکتریکی پاک و دوباره برنامهریزی کرد. این فناوری عمدتاً در کارتهای حافظه و یواسبی استفاده میشود و برای ذخیرهسازی عمومی و انتقال دادهها بین رایانهها و دیگر محصولات دیجیتال به کار میرود. این نوع خاصی از EEPROM (حافظهٔ فقط خواندنی پاکشدنی و قابل برنامهریزی به صورت الکتریکی) است که در قطعات بزرگ، پاک و برنامهریزی شدهاست. از آنجا که حافظهٔ فلش غیر فرّار است، هیچ نیرویی برای نگه داشتن اطلاعات درون قطعه مورد نیاز نیست. علاوه بر این، این حافظه به ارایه گذاشتن سریع اطلاعات در هر دسترسی (اگر چه به اندازهٔ حافظه فرّار دینامیک دسترسی تصادفی (DRAM)، که برای حافظه اصلی در رایانهها به کار میرود سریع نیست) ولی مقاومتر از دیسک سخت (Hard disk) در برابر شوک حرکتی میباشد.
درایو حالت جامد یا ssd (به انگلیسی: solid-state drive) گاهی به نام solid-state disk و یا electronic disk نیز شناخته میشود، یک ابزار حافظه است که از تراشه برای دخیره سازی دائم دادهها استفاده میکند. Solid State Drives یا به عبارتی همان SSD در کمترین زمان توانست جایگزین مناسبی برای هاردهای HDD شود. در واقع SSD حافظهٔ مبتنی بر حافظه ی فلش است (همان حافظه فلش خودمان البته در سایز بزرگ!) که در مقایسه با هارد دیسکهای قبلی برق کمتری مصرف میکند و از مقاومت بیشتری نیز برخوردار است. هارد دیسکهای معمولی HDD صفحاتی به نام پلاتر و هد دارند که این هد اطلاعات را از روی صفحات میخواند. بر خلاف آن، هیچ کدام از اجزاء داخلی SSD در حال چرخش نیستند و یک حافظه فلش است که فوق العاده محکم و بادوام است. در نتیجه در اثر سقوط از ارتفاع کاملاً مقاوم بوده و نسبت به HDD معمولی دوام بیشتری دارد.
از آنجاییکه مزایای استفاده از SSD فلش قابل توجه هستند، به لحاظ قیمت نیز با هاردهای معمولی کاملاً متفاوتند. این نوع درایوها گران قیمت هستند و طبعاً لپ تاپهای مجهز به SSD گرانتر از لپ تاپهای مبتنی بر HDD هستند. علیرغم آن، SSD هم به لحاظ سرعت عملکرد و هم از نظر میزان مصرف انرژی به مراتب بهتر از HDD است. SSD هم سرعت عملکرد بیشتری دارد و هم از انرژی، برق کمتری مصرف میکند که بدنبال آن موجب افزایش عمر باتری لپ تاپ نیز میگردد. با این حال از نظر میزان ذخیره سازی دادهها نسبت به HDD ظرفیت کمتری دارد. درحقیقت اگرچه SSD سرعت بالا و افزایش عمر باتری را برای کاربر به ارمغان میآورد اما به لحاظ حجم دادههایی که ذخیره میکند کمتر است. علیرغم آن، بازار رایانههای همراه در راستای بهره گیری از مزایای SSD گام برمی دارد و از آنجاییکه SSD فلش عملکرد بهتر و بطور بالقوه عمر باتری را افزایش میدهد، ارزش هزینه کردن دارد.
دیسک سخت (به انگلیسی: hard disk) یکی از قطعات رایانه است.
دیسک سخت وسیلهای است با یک یا چند صفحه انعطافپذیر که سطح آنها با موادی پوشش داده شده که بتوان دادهها را به طور مغناطیسی بر روی آنها ضبط نمود. این وسیله علاوه بر صفحههای مذکور حاوی هدهای خواندن/نوشتن، سازوکار تعیین محل هد، و موتوری است که در محفظهای جای داده میشود تا از آلودگیهای خارجی در امان باشد. این محیط محافظت شده به هدها امکان میدهد تا به اندازهٔ ۱۰ تا ۲۵ میلیونیم اینچ از سطح صفحهای که عموماً ۳۶۰۰ تا ۲۷۰۰ دور در دقیقه میزند فاصله داشته باشد بنایراین حجم دادههای قابل ذخیره سازی وسرعت دستیابی به آنها نسبت به فلاپیدیسکها بسیار بیشتر است. در دیسکهای سخت جدید که به آنها دوربالا نیز گفته میشود، سرعت چرخش دیسک به ۱۰۰۰۰ دور در دقیقه میرسد. ظرفیت دیسکهای سخت به مراتب از فلاپی دیسکها بیشتر بوده و هر روز به ظرفیت آنها افزوده میشود به عنوان مثال امروزه ظرفیت متوسط دیسکهای سخت در حدود ۲ ترابایت است. در دیسکهای سخت چند صفحه دیسک جای داده میشود تا دیسک گردان بتواتند به بیش از یک صفحه دستیابی داشته باشد.