زندگینامه محمد جواد ظریف -محمدجواد ظریف (۱۷ دی ۱۳۳۸ در تهران) دیپلمات ایرانی و وزیر امور خارجه کنونی جمهوری اسلامی ایران است. او همچنین عضو شورای عالی جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران است. ظریف به مدت ۵ سال (از ۱۴ مرداد سال ۱۳۸۱ تا ۵ تیر سال ۱۳۸۶) سفیر و نمایندهٔ دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد بوده‌است. او خود را عضو هیچیک از احزاب سیاسی ایران نمی‌داند. وی بیش از سایر وزرای دیگر در تاریخ انقلاب اسلامی در صحن مجلس و در کمیسیون امنیت ملی حاضر شده است و درباره مسائل گوناگون به نمایندگان پاسخ داده است. وی از این لحاظ رکورددار است.
تحصیلات
ظریف در سال ۱۳۵۵ با ویزای دانشجویی به آمریکا رفت و لیسانس و فوق لیسانس روابط بین‌الملل و کارشناسی ارشد مطالعات بین‌المللی در ۱۹۸۱، ۱۹۸۲ و ۱۹۸۴ (۱۳۶۰، ۱۳۶۱ و ۱۳۶۳) از دانشگاه ایالتی سان فرانسیسکو و دانشگاه دنور گرفت و پس از آن تحصیلات خود را در مقطع دکترا ادامه داد. او از سال ۵۷ تا ۵۹ مشاور سرکنسولگری ایران در سانفرانسیسکو و بعد از آن تا سال ۶۱ مشاور سیاسی، رایزنی و کارداری نمایندگی ایران در سازمان ملل بوده است.
پس از گذراندن آزمون جامع دکترایش در ۱۳۶۴، اداره مهاجرت ایالات متحده، روادید او را باطل کرد و او سه سال بعد از راه دور تحصیلات خود را تکمیل کرد و دکترای حقوق و روابط بین‌الملل در ۱۹۸۸ از دانشگاه دنور دریافت کرد.
دبستان و دبیرستان علوی – تهران، از سال ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۵
دیپلم کالج مقدماتی درو – سانفرانسیسکو، از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۶
کارشناسی روابط بین‌الملل دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو، از سال ۱۳۵۶ تا ۱۳۶۰
کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو، از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۲
کارشناسی ارشد مطالعات بین‌المللی دانشگاه دنور، از سال ۱۳۶۲ تا ۱۳۶۳
دکتری مطالعات بین‌المللی دانشگاه دنور، از سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۷
ارتباط گسترده با جامعه آمریکا
وی به اقتضای حضور و همچنین فعالیت دیپلماتیک طولانی مدت در آمریکا، ارتباط گسترده‌ای با جامعه آمریکا و محافل سیاسی و علمی این کشور داشته است. روزنامه هرالدتریبون، در مقاله‌ای به قلم “وارن هوگ”، به حضور گسترده محمد جواد ظریف در مجامع عمومی آمریکا اشاره می‌کند:
«محمد جواد ظریف به اندازه‌ای در دانشگاه‌ها، محافل عمومی سیاسی و اجتماعی حضور پیدا می‌کند که لیزا اندرسون، رئیس دانشکده امور بین‌الملل دانشگاه کلمبیا از وی پرسیده است که آیا قصد شرکت در رقابت‌های انتخاباتی آمریکا را دارد؟»
ظریف در کتاب خاطراتش که به نام “آقای سفیر” منتشر شده است، درباره انتخاب او برای سمت نمایندگی دائم جمهوری اسلامی در سازمان ملل می‌گوید:
«فکر می‌کنم در بهمن ماه سال ۱۳۸۰ بین من و آقای دکتر خرازی برای رفتن به نیویورک توافق صورت گرفت. ظاهرا آقای دکتر خرازی نیز همان موقع موضوع اعزام من را به رهبری هم گفته بودند. بعدها رهبری به من فرمودند که همان روز من به آقای حجازی گفتم که بهترین گزینه برای نیویورک شما هستید؛ اما بگذارید روند معمول وزارت خارجه طی شود. وقتی که رسما به ما معرفی شدید، شما هم رسما موافقت کنید… همچنین نکاتی را که برای مأموریت لازم بود یادآوری کردند. از جمله نکته‌ای را فرمودند که من در همه کلاسهایم برای دانشجویان گفته‌ام. به من فرمودند حتی اگر در موردی یقین داری که دیدگاهت ۱۸۰ درجه با من مخالف است، وظیفه داری دیدگاهت را بگویی. حتی ایشان مطرح کردند که این یک وظیفه شرعی است. بحمدلله من نیز همیشه این کار را انجام دادم.»
کارنامه پنج ساله نمایندگی در سازمان ملل متحد
دستیار ارشد وزیر امور خارجه
معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت امورخارجه و مشاور سرکنسولگری در سانفرانسیسکو
ریاست کمیسیون فرهنگی- یونسکو
ریاست کنفرانس آسیایی نژادپرستی و تبعیض نژادی
عضویت گروه شخصیت‌های برجسته گفت و گوی تمدن‌ها
ریاست کمیسیون خلع سلاح ملل متحد – نیویورک
ریاست کمیته متخصصین گفت و گوی تمدن‌ها – جده
ریاست کمیته سیاسی دوازدهمین اجلاس سران عدم تعهد – دوربان
سمت‌ها
عضو گروه شخصیت‌های برجسته زمامداری جهانی
سخنگویی هشتمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی تهران
ریاست کارشناسان ارشد هشتمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی تهران
ریاست کمیته سیاسی هشتمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی تهران
ریاست کمیته حقوقی مجمع عمومی ۴۷ ملل متحد – نیویورک
قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت[ویرایش]
در سال ۱۳۶۶ که جنگ ایران و عراق ماه‌های پایانی خود را سپری می‌کرد و فشارهای بین‌المللی بر ایران به منظور پذیرفتن متن اولیه قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت به اوج رسیده بود، تیم مذاکره‌کننده ایرانی سعی داشت بجای درج مفادی که انتظارات ایران را برآورده نمی‌کرد، بندهایی از طرح اجرایی دبیرکل سازمان ملل متحد(خاویر پرز دکوئیار) را جایگزین نمایدنوشتن نامه این درخواست رسمی به محمدجواد ظریف، تنها دیپلمات ایرانی وقت مسلط به زبان انگلیسی در نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد گماشته شد تا بتواند مفهوم مورد نظر ایران را به شفافی بیان کند. ظریف نیز با انتخاب کلمات مناسب، توانست نامهٔ موردنظر ایران را تنظیم و در بین کشورهای عضو منتشر کند. این درخواست که با افزودن آن به قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت موافقت شد، در وزارت امور خارجه ایران به «Tantamount Letter» مشهور شد.
وزارت امور خارجه دولت یازدهم
بعد از انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس دولت یازدهم ایران، وی محمدجواد ظریف را برای تصدی سمت وزیر امور خارجه ایران در دولتش به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد. حسن قشقاوی، معاون کنسولی وقت وزارت امور خارجه، از این انتخاب استقبال کرد و عنوان کرد که کشورهایی که به دنبال گفتگو با ایران هستند، از این انتخاب استقبال کرده‌اند. وی به عملکرد هنری کیسینجر، مشاور اسبق امنیت ملی ایالات متحده آمریکا اشاره کرد که یک نسخه از کتاب دیپلماسی که توسط شخص وی تألیف گردیده را به ظریف هدیه داده است و در صفحه نخست آن نوشته است: «تقدیم به دشمن قابل احترام، ظریف»
ظریف با حضور در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در روز ۱۴ مرداد (روز بعد از مراسم تحلیف) به تشریح برنامه‌های خود و پاسخ به سوالات نمایندگان کمیسیون مربوطه پرداخت. وی در پاسخ به نمایندگان مجلس اظهار داشت:
بنده هرگز گرین کارت نداشته‌ام، در حالی که ۱۰ سال است که شرایط دریافت آن را داشته‌ام. فرزندانم در حالی در ایران زندگی می‌کنند که می‌توانستند در ایران نباشند. من هم پس از رجعت به ایران هرگز به آمریکا سفر نداشته‌ام، در حالی که از سه دانشگاه معتبر آمریکا برای استادی دعوتنامه داشتم. در تمام مراحل کاری‌ام نظرات مقام معظم رهبری را عملیاتی کردم، حتی اگر نظرم مخالف با نظر آقا بوده است. ما یک پیام جهانی و یک الگوی جهانی برای ملت‌ها داریم و آمریکا از این پیام و الگو می‌ترسد. ما باید زبان بین‌المللی را بدانیم و هدف خود را با کمترین هزینه و بیشترین منافع دنبال کنیم. خودباوری و توانمندی جمهوری اسلامی قادر به برداشتن موانع از سر راه سیاست خارجی است و ضرورت آن فهم مشترک و هم‌افزایی در حوزه اجراست.
همزمان با روز سوم بررسی کابینه دولت یازدهم، علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر ایران در امور بین‌الملل، ظریف را گزینهٔ مناسب جهت تصدی پست وزارت امور خارجه معرفی کرد و مدیریت و کارآمدی‌اش را در زمان همکاری مستقیم با ولایتی مورد تحسین قرار داد.وی در نهایت توانست با کسب ۲۳۲ رای از ۲۸۱ رای ماخوذه (۸۲٫۵ درصد) تصدی وزارت امور خارجه دولت یازدهم رابه دست بیاورد. ساعاتی پس از این انتخاب، گیدو وستروله، وزیر امور خارجه آلمان و احمد داوداغلو،وزیر امور خارجه ترکیه، در پیام‌های تلفنی جداگانه، تصدی پست وزارت امور خارجه را به وی تبریک گفتند و از وی درخواست کردند در آینده نزدیک به کشورهای متبوعشان سفر نماید.
در ساعات اولیه روز ۵ مهر ۱۳۹۲، ظریف در حاشیه شصت و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد، و با برنامه ریزی قبلی در اولین مذاکره ایران و ۱+۵ در دولت یازدهم که در سطح وزرای خارجه برگزار شد، شرکت کرد. در این مذاکره، جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده امریکا نیز حضور داشته و با ظریف بر سر میز مذاکره نشست. در حاشیه این جلسه ظریف با جان کری دیدار و گفت و گویی دو جانبه داشت. پس از ۳۴ سال این اولین دیدار مقامات عالی ایران و امریکا در سطح وزرای خارجه بود. پس از پایان این دیدار کری در کنفرانس خبری خود گفت: «با ظریف ملاقات داشتم، لحن او حقیقتاً متفاوت بود.»
مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای و توافق با ۵+۱ بعد از ده سال
ظریف به عنوان مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران در خصوص پرونده برنامه اتمی ایران از جانب حسن روحانی معرفی شده است. اولین حضور وی به عنوان مذاکره‌کننده هسته‌ای در دیدار با نمایندگان گروه پنج به علاوه یک در نیویورک و در تاریخ ۴ مهر ۱۳۹۲ (۲۶ سپتامبر ۲۰۱۳) برگزار شد و مرتبه بعدی با کاترین اشتون در ضیافت شام در سفارت ایران در سوئیس در تاریخ ۲۳ مهر ۱۳۹۲ (۱۵ اکتبر) انجام شد. سایر اعضای دیگر تیم مذاکره‌کننده همراه ظریف عبارتند از: عباس عراقچی، مجید تخت روانچی، حمید بعیدی‌نژاد و داوود محمدنیا. اولین موفقیت دیپلماتیک تیم مذاکره‌کننده ایران در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۳ حاصل شد؛ توافقی که بر طبق آن ایران و گروه ۵+۱ توافق کردند در مقابل کاهش برخی تحریم‌های علیه ایران، غنی‌سازی بالای پنج درصدی اورانیوم در ایران متوقف شود. جان کری از این توافق با عنوان «گام نخست در جهت یافتن راه‌حلی جامع» یاد کرده است. دقایقی بعد از حصول این توافق اولیه، ظریف با انتشار توییتی در صفحه توییتر خود، خبر حصول این توافق را همگانی کرد
گفت‌وگوی تلفنی با جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا
در ۲۴ آذر ۱۳۹۲ ظریف از گفت‌وگوی تلفنی باجان کری خبر داد. وی گفت تماس تلفنی دو طرف پس از افزوده شدن نام ۱۹ فرد و شرکت به فهرست تحریم‌های پیشین آمریکا علیه ایران (پس از توافق ژنو) انجام شده است. وی همچنین در توضیح این تماس تلفنی گفت که پس از توافق ژنو با شش قدرت جهانی، “این اولین باری نیست که لازم دیده‌ایم که هم در گفت‌وگوهای علنی و هم در گفت‌وگوهای خصوصی شرکت کنیم. من با مقام‌های آمریکایی و سایرمقام‌های گروه ۱+۵ و کاترین اشتون صحبت کرده‌ام.”
تلاش برای عزل ظریف
از زمان روی کار آمدن ظریف، نمایندگان اصولگرای مجلس شورای اسلامی با جلوداری نمایندگان عضو جبهه پایداری، به دفعات سعی در فراهم کردن ملزومات استیضاح و عزل ظریف بوده‌اند. مواردی از قبیل امضای توافق ژنو، اظهارات وی در خصوص هلوکاست و نزاع اعراب و اسرائیل و برقراری رابطه با آمریکا از جمله مواردی است که نمایندگان مجلس، ظریف را به موجب آنها، مستحق عزل و استیضاح می‌دانند.[۲۰] در نخستین اقدام، در ۱۲ آبان ۱۳۹۲، ظریف به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی فراخوانده شد، تا درباره پنج موضوع موضع‌گیری درباره هولوکاست، تماس تلفنی باراک اوباما و حسن روحانی، تعریف از منافع ملی، احتمال توقف غنی‌سازی اورانیوم، حمله به مرزداران سراوان توضیح دهد. اما هیچیک از پاسخ‌های ظریف، سؤال‌کنندگان را قانع نکرد
در اقدام بعدی نمایندگان در این راستا، می‌توان به نامه ۲۰ تن از نمایندگان مجلس در روز ۱۷ آذر ۱۳۹۲ به حسن روحانی اشاره کرد که به دلیل سخنان ظریف در جمع دانشجویان دانشگاه تهران مورخ ۱۲ آذر، درخواست جدی مبنی بر عزل ظریف از سمتش داشتند.
علاءالدین بروجردی، رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، دلیل عدم همکاری ظریف با نمایندگان مجلس، در ارائه گزارش عملکردش در مذاکرات هسته‌ای، که موجب شده وی بارها از جانب نمایندگان مجلس، مورد تهدید استیضاح قرار گیرد را عدم تعهد نمایندگان مجلس به منتشر نکردن اطلاعات طبقه‌بندی ارائه‌شده از جانب ظریف به نمایندگان دانست. بروجردی، شرط اصلی ظریف برای ارائه گزارش و اطلاعات محرمانه به نمایندگان را، عدم بازنشر آنها در رسانه‌ها عنوان کرده که این شرط با مخالفت نمایندگان روبرو شد و ظریف نیز در پاسخ، از گفتگو با نمایندگان خودداری کرد
حضور در شبکه‌های اجتماعی
ایران هرگز هولوکاست را انکار نکرده است، مردی که آن را انکار می‌کرد، رفته است
«»
ظریف یکی از اعضای کابینهٔ حسن روحانی است که دارای صفحه‌ای در فیس‌بوکو توییتر است.
روزنامه هفت صبح در خبری اعلام کرد: محمدجواد ظریف دقایقی بعد از امضای توافق با وزیران امور خارجه غربی، این خبر را در صفحه فیسبوک خود قرار داد و توانست رکورد قابل توجهی در کسب تایید[یادداشت ۲] توسط کاربران فیسبوک را از آن خود کند.
تبریک عید سال نوی عبری به یهودیان و تأیید هولوکاست
در ۱۴ شهریور ۱۳۹۲ (۵ سپتامبر ۲۰۱۳)(۱ تیشری ۵۷۷۴ یهودی) جواد ظریف در توییتر شخصی خود، روش هشنه، (سال نوی عبری) را به یهودیان تبریک گفت
کریستی پلوسی دختر نانسی پلوسی، رهبر حزب دمکرات در مجلس نمایندگان آمریکا و رئیس سابق این مجلس در پاسخ به این توئیت نوشت که: «سال نو می‌توانست شیرین‌تر باشد اگر شما به انکار هولوکاست از سوی ایران پایان می‌دادید.» و در پاسخ به کریستی پلوسی، جواد ظریف در توییترش نوشت: «ایران هیچگاه هولوکاست را انکار نکرده است، مردی که تصور می‌شد این کار را (انکار هولوکاست) کرده است، دیگر رفته است. سال نو مبارک»[۳۰]کریستی پلوسی در واکنش به پاسخ ظریف نوشت: «خوشحالم که می‌شنوم، ممنون از پاسختان.»
ظریف سپس در صفحه فیس بوک خود سخنانش در توییتر را تأیید کرده و بار دیگر کشتار یهودیان به دست نازی‌ها را محکوم کرد.
این اقدام ظریف واکنش مثبت بسیاری از سیاستمداران و تحلیل گران امریکایی و اروپایی را برانگیخت.کریستین امانپور، خبرنگار شبکه خبری سی‌ان‌ان نیز در توییتر خود نوشت که شخصاً با ظریف صحبت کرده و او ضمن تایید این که در توییتر فعال است، به او گفته که: «کشورش هیچگاه هولوکاست را انکار نکرده و مردی (احمدی‌نژاد) که تصور می‌شد این کار را کرده، دیگر رفته است.»[۳۳]
رابین رایت عضو انستیتوی صلح امریکا در واکنش به این اقدام به واشنگتن پست گفت: «این اثرگذارترین دیپلماسی عمومی ایران در ۳۴ سال گذشته است.»[۳۴]
محمد جواد ظریف در مصاحبه با خبرنگار دیلی بیست، دیوید کیز، در پاسخ به فیلتر بودن فیس بوک و در عین حال، داشتن اکانت فیس بوک بلند خندید و گفت «زندگی همین است». دیوید کیز هم در جواب سفیر ایران سخن وزیر ایران را تکرار کرد: «زندگی همین است»
پیام انگلیسی از طریق یوتیوب
ظریف در ۲۸ آبان ۱۳۹۲ (۱۹ نوامبر ۲۰۱۳) یک روز مانده به دور تازه‌ای از مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه پنج بعلاوه یک در ژنو، پیامی انگلیسی در حساب کاربری خود در یوتیوب منتشر کرد. پیام ظریف گرچه به زبان انگلیسی بود اما در ویدئوهایی مجزا با زیرنویس فارسی، ترکی، فرانسوی و عربی هم منتشر شد. عنوان این ویدئو “پیام ایران: راهی به جلو وجود دارد” بود. وزیر خارجه ایران در این پیام حدود ۵ دقیقه‌ای گفت در پرونده اتمی کشورش”راهی به جلو وجود دارد، مسیری سازنده و حرکتی به سوی پیشرفت برای حفاظت از صلح حرکتی رو به جلو و تنها انتخاب بین تسلیم و یا رو در رو شدن نیست.” این ویدئو با جمله “من جواد ظریف هستم و این پیام مردم ایران است” پایان می‌پذیرد
تبریک کاترین اشتون
کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یک پیام توییتری فرا رسیدن نوروز ۱۳۹۳ را به ظریف و تمام مردم ایران تبریک گفت
