آخرین خبرها

فلسفه ازدواج چیست

.استاد محمد تقى جعفرى مى‏فرمود: «برتراند راسل، فيلسوف مشهور اروپايى، به من نوشت: چرا اسلام اين قدر به ازدواج بها داده و براى آن قانون وضع كرده است؟ در جواب نوشتم: مساله انسان است . با ازدواج مى‏خواهد انسان به وجود آيد.

ازدواج - فلسفه ازدواج چیستمطمئنا انسانها در مسیر تحول و رشد خود به مرحله ایی می رسند که غریزه خفته جنسی به اوج فعالیت خود می رسد و در کنار این فعالیت غریزه جنسی به تعبیر اریکسون رسیدن به یک صمیمیت هم در وجود فرد شکل می گیرد و همین عامل زمینه تمایل به جنس مخالف را در انسان پایه ریزی می نماید و ازدواج ثمره این مرحله از زندگی فرد است. یعنی فردی که مانند شما تا بحال خود را حفظ نموده است و ارتباط با جنس مخالف را تجربه نکرده است به این نیاز خود از طریق درست و اصولی که همان ازدواج است پاسخ می دهد. اجازه دهید موضوع را کمی بیشتر باز نماییم.همانطور که می دانید يكي از مهم ترين دام هاي شيطان كه به وسيله آن بيشتر افراد از صراط مستقيم الهي و دين حق منحرف مي شوند و به گرداب معصيت وگناه مي افتند، همین مساله غريزه جنسي است. وقتي انسان مورد حلالي براي ارضاي اين غريزه و خاموش كردن اين آتش سوزان داشته باشد، ديگر فكرخيانت به نواميس ديگران و آلوده شدن به گناهان ديگر ( از قبيل لواط واستمنا ) از سرش بيرون مي رود. همچنين مرتكب گناهان ديگري كه مقدمه براي بعضي از كارها است ( مثل دروغ ، حيله و مكر، خودكشي ، قتل و …. ) نمي شود و اين مساله به تجربه ثابت شده است. آري اگر كسي ازدواج كند در واقع نصف دينش را حفظ كرده، پس بايد راجع به نصف ديگرش تقواپيشه كند؛ چون نصف ديگر گناهان هم منشا ديگري دارد مثل ربا خواري، رشوه، ظلم و تعدي، حب رياست كه منشا آنها حب و علاقه به دنيا است. بى‏شك هيچ شالوده‏اى، مقدس‏تر از بناى رفيع ازدواج نيست‏رسول خداصلى الله عليه وآله فرمود: «ما بنى بناء فى الاسلام احب الى الله عز و جل من التزويج»؛ «هيچ بنايى در اسلام محبوب‏تر از ازدواج، نزد خداوند بنا نشده است»: (وسائل الشيعه، ج 14، ص‏3)
هر ملتى در دين و آيين خود به نوعى از ازدواج بهره‏مند است. دين اسلام بيش از همه بر آن تأكيد دارد و براى آن آثار و فوايد مهمى ياد كرده است.

در قرآن مجيد سه آيه در اهميت اصل ازدواج آمده و همگان را به آن تشويق و دعوت كرده است:

1. «وَ أَنْكِحُوا الْأَيامى‏ مِنْكُمْ وَ الصَّالِحِينَ مِنْ عِبادِكُمْ وَ إِمائِكُمْ إِنْ يَكُونُوا فُقَراءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِيمٌ»(نور، آيه 32) «مردان و زنان بى همسر خود را همسر دهيد و همچنين غلامان و كنيزان صالح را، اگر فقير و تنگدست باشند. خداوند از فضل خود آنان را بى‏نياز مى‏سازد؛ خداوند گشايش دهنده و آگاه است».

2. «وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَيْها وَ جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ»(روم، آيه 21) «و از نشانه‏هاى او اين است كه همسرانى از جنس خودتان براى شما آفريد تا در كنار آنان آرامش يابيد و در ميانتاتان مودت و رحمت قرار داد. در اين نشانه‏هايى است براى گروهى كه تفكر مى‏كنند».

3. «وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تُقْسِطُوا فِي الْيَتامى‏ فَانْكِحُوا ما طابَ لَكُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنى‏ وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تَعْدِلُوا فَواحِدَةً أَوْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ ذلِكَ أَدْنى‏ أَلاَّ تَعُولُوا»(نساء، آيه 3) «و اگر مى‏ترسيد كه [به هنگام ازدواج با دختران يتيم ]عدالت را رعايت نكنيد [از ازدواج با آنان چشم پوشى كنيد و] با زنان پاك [ديگر] ازدواج كنيد دو يا سه يا چهار همسر و اگر مى‏ترسيد عدالت را [در باره همسران متعدد] رعايت نكنيد، تنها يك همسر بگيريد و يا از زنانى كه مالك آنهاييد، استفاده كنيد. اين كار از ظلم و ستم بهتر جلوگيرى مى‏كند»
مى‏توان فلسفه و حقيقت ازدواج از نظر اسلام و روانشناسی را در سه امر جست و جو كرد: تكميل، تسكين و توليد.

1.تكميل‏
هيچ انسانى به تنهايى كامل نيست و پيوسته در جهت جبران كمبود خويش تلاش مى‏كند. جوان در پى رسيدن به استقلال فكرى است؛ براى جبران نواقص و تأمين نيازهاى بى شمار خود به سوى ازدواج سوق داده مى‏شود و با گزينش همسرى مناسب و شايسته موجبات رشد و تكامل خويش را فراهم مى‏كند. مرحوم شهيد مطهرى در اين باره مى‏فرمايد: «تشكيل خانواده يعنى يك نوع علاقه‏مند شدن به سرنوشت ديگران…. و يكى از علل اين كه در اسلام ازدواج يك امر مقدس و عبادت تلقى شده است همين است… ازدواج اولين مرحله خروج از خود طبيعى فردى و توسعه پيدا كردن شخصيت انسان است… پختگى اى كه در پرتو ازدواج و تشكيل خانواده ايجاد مى‏شود، در هيچ جاى ديگر نمى‏توان به آن رسيد. و آن را فقط در ازدواج و تشكيل خانواده بايد بدست آورد.»1

شخصيت انسان پس از ازدواج به يك شخصيت اجتماعى تبديل مى‏شود؛ زيرا در پرتو ازدواج و زندگى مشترك خود را شديداً مسؤول حفظ همسر و تأمين وسائل زندگى و تربيت فرزندان آينده تلقى مى‏كند و تمام هوش، ابتكار و استعدادهاى خود را به كار مى‏گيرد؛ به عبارت ديگر، احساس مسؤوليت اجتماعى در او شكل مى‏گيرد و بسيارى از شايستگى‏ها و توانمندى‏هاى نهفته در درونش را شكوفا مى‏سازد.
بنابراين، مى‏توان ازدواج را مايه رشد و كمال يافتن انسان دانست. در واقع خداوند انسان را به گونه‏اى آفريده كه بدون جنس مخالف ناقص است و با جنس مخالف كامل مى‏شود. مرد به زن نيازمند است و زن به مرد. هر كدام از دو جنس از نظر روحى و جسمى به هم وابسته‏اند و با قرار گرفتن در كنار هم يكديگر را تكميل مى‏كنند.

2. تسكين‏
مهم‏ترين نيازى كه بر اثر ازدواج تأمين مى‏شود، نياز به آرامش و احساس امنيت و آسودگى است اين نياز كه در سرشت آدمى ريشه دارد، چنان مهم است كه خداوند در بيان فلسفه ازدواج مى‏فرمايد: «از آيات و نشانه‏هاى خداوند اين است كه براى شما از جنس خودتان همسرانى قرار داديم تا در كنار آنان آ رامش يابيد.»2 بنابراين، همسر موجب آرامش و امنيت خاطر و محيط خانه وسيله آرامش روحى زن و مرد قرار داده شده است. در اوايل جوانى احساس تنهايى، بيهودگى و نداشتن پناهگاه انسان را فرا مى‏گيرد. ازدواج و قرار گرفتن در كنار همسرى شايسته و دلسوز اين احساس را از بين مى‏برد و او را به آرامش روحى مى‏رساند. اين احساس آرامش به ثبات فكرى و روحى، وقار، احساس ارزشمند بودن و لذت مى‏انجامد. در واقع دست آفرينش نوعى كشش درونى ميان زن و مرد به وديعت نهاده تا هر كدام در سنين خاص خواهان يكديگر شوند و اضطراب وپريشانى‏شان از طريق ازدواج به سكونت و آرامش تبديل گردد. دانشمندان علوم تجربى و انسانى نيز ارضاى صحيح و به موقع غريزه جنسى و ترشح معتدل غدد جنسى را براى سلامت جسم و روان آدمى لازم دانسته، عدم آن را سبب پاره‏اى از بيمارى‏هاى روانى و گاه جسمانى شمرده‏اند.

3. توليد
يكى از ثمرات بزرگ ازدواج وجود فرزند و بقاى نسل آدمى است. توليد و تكثير نسل را نبايد كوچك و بى اهميت شمرد؛ زيرا هدف آفرينش جهان وجود انسان و پرورش و تكامل او است. توليد و پرورش انسان‏هاى خدا پرست و موحد و نيكوكار و صالح، مطلوب خداى جهان آفرين است. از ديدگاه اسلام، وجود فرزند صالح براى پدر و مادر يك عمل صالح شمرده مى‏شود و در سعادت دنيا و آخرت آن‏ها مؤثر است به همين جهت، معصومان توليد و تكثير نسل را از اهداف ازدواج خوانده‏اند. پيامبر اكرم(ص) مى‏فرمايد: «چه مانع دارد كه مؤمن براى خودش همسرى برگزيند. شايد خدا فرزندى به او عطا كند كه با گفتن لااله الاالله زمين را سنگين سازد.» در حقيقت زوج‏ها از طريق فرزندان خود رشته پيوند ميان اعضاى يك نسل را به وجود مى‏آورند. اين امر از اهداف اساسى ازدواج است؛ وجود فرزندان به گرمى، پويايى و صفاى كانون خانواده مى‏انجامد و انگيزه ادامه زندگى را در انسان تقويت مى‏كند.
البته روشن است كه در پرتو ازدواج يكى از نيازها و غرايز مهم انسان (غريزه جنسى) تأمين و به روشى درست ارضا مى‏شود.
با تأمين اين نياز جسمانى، فرد از نظر روانى، ذهنى و اخلاقى به آرامش مى‏رسد و مسير بسيارى از انحرافات جنسى و اخلاقى و اجتماعى بسته مى‏شود.
فوايد ديگر: گذشته از نيازها كه ضرورت ازدواج را معني مي بخشند، بناي ازدواج تنها بر رفع ضرورتها تكيه ندارد، بلكه علاوه بر آن، بر منافع و فوايد ديگري نيز استوار است كه در اينجا به برخي از آنها اشاره مي شود:

1ـ بزرگ شدن روح:

يكي از مهمترين نتايجي كه در اثر ازدواج حاصل مي شود بيرون رفتن فرد از مدار فرديت خود و شكسته شدن نسبي اما قابل توجه حصار نفسانيت انسان است ، ازدواج توأم با توجه به يك فرد ديگر ـ كه تا بحال غريبه بوده و يا حكم نامحرم داشته است ـ مي باشد و اين امري است مهم ، چرا كه تا بحال جوان ما بجز وجود خود و آمال و آرزوهاي خود فكري ديگر نداشته است ، اما بواسطه ازدواج ، يك نفر ديگر نيز در مدار برنامه ريزي و توجه او قرار مي گيرد و حاضر است از وجود خود و داشته هاي خود به ديگري نيز عطا كند و بواسطه محبت و دوستي كه ايجاد ميشود (( من )) وجودي فرد گسترش يافته و از مدار صرف خودبيني خارج مي گردد و تلاش براي آسودگي ، رفاه و آسايش يك نفر ديگر حكايت از بزرگ شدن روح فرد مي كند چرا كه وي ، يك نفر ديگر را تحت لطف قرار مي دهد و بواسطه وي يك نفر ديگر زندگي راحت تري را تجربه مي كند .

2ـ تمرين محبّت كردن :

در ازدواج يك اتفاق مهم ديگر مي افتد و يا بايستي بيفتد و آن صميميت و دوستي بين دو نفر است و اين يكي از اهداف مهم دين اسلام است كه افراد با هم دوست و صميمي شوند . خداوند در ازدواج چاشني يك ارتباط محبت آميز را با قرار دادن مودت و رحمت بين زوجين قرار داده است ، بنابرين ازدواج يكي از بهترين زمينه ها براي تمرين محبت كردن ـ آنهم يك محبت حلال ، طيب و مهمتر از همه واقعي ـ را فراهم مي كند و همين تمرين محبت كردنها كم كم انسان را و روحش را بزرگتر و رئوف تر مي كند .

3ـ تمرين در ارتباطات :

در ازدواج فرد سالها تمرين مي كند كه رابطه محبت آميز را چگونه حفظ كند و آنرا در حد عالي نگه دارد و اين تلاش خود بخود تغييرات عميقي را در افراد بوجود مي آورد ، وقتي فرد عادت كند سالها به خوبي صحبت كند ، اهل عطوفت و گذشت باشد ، رفتار مهرباني داشته باشد ، اهل خير و انفاق باشد و آنقدر روحش بزرگ شود كه ديگري را برخود مقدم بشمارد يا حداقل به اندازه خودش به او اهميت دهد ، مطمئناً بعد از گذشت چندين سال ، خواهيد گفت اين فرد بافرد قبل از ازدواج خيلي فرق كرده و خيلي بهتر شده است .

4ـ شخصيت مفيدتر و مستقل تر :

در ازدواج بدليل اينكه افراد با واقعيتهاي زندگي بيشتر مرتبط مي شوند و مسئوليت هاي بيشتري را بر عهده مي گيرند ، لذا جسم و ذهن هر دو براي بهبود و رفاه زندگي تلاش بيشتري را مي كنند و نتيجتاً فرد از لحاظ فردي از حالت نياز و وابستگي به سوي استقلال و خودكفايي گام بر مي دارد و از لحاظ اجتماعي فرد كم كم از يك وجود مصرف كننده به وجود توليد كننده يا خدمات دهنده در اجتماع تبديل مي شود .

5ـ و باز هم ادامه خط سير بزرگ شدن انسان :

آنزمان كه فرزنداني هم به جمع زوجين اضافه شوند ، اين بار زن و مرد از مقام زوجيت به مقام والدين ارتقا مي يابند و چه زحمتها ، تلاشها و كوششها براي اينكه انساني ديگر به اين دنيا قدم بگذارد و رشد و پروش يابد را متحمل مي شوند و اگر زماني زن و مرد به يكديگر عشق مي ورزيدند به اين دليل بود كه از همديگر لذت مي بردند ، با آمدن فرزندان ، علاوه بر خود به كساني ديگر نيز مهر و محبت مي ورزند ، اما اين دفعه نه به اين دليل كه نفعي و لذتي ببرند ، بلكه بدين علت كه نفعي برسانند و بهره اي را ارزاني كنند . و در اين مقام است كه انسانها با كمي توجه به رشحاتي از مفهوم خدا بودن و بنده پروري پي مي برند .
حامد محقق زاده
پی نوشت:
1. تعليم و تربيت در اسلام، شهيد مطهرى. ص 252.
2. سوره روم (30): آيه 21.

Rate this post
نت های پیانو نت های ویولن نت های سنتور نت های گیتار

درباره‌ی vahid ezati

دوست دارم دارم تا تمام چیزی را که می دانم در اختیار بازدید کنندگان وب سایت قرار دهم پیشنهادات و انتقادات شما بنده را خوشحال می کند

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *