کاتکول امین ها جزی از هورمون های سیستم عصبی سمپاتیک (جنگ و گریز) می باشند و در بدن در باسخ به استرس و حالت های هوشیاری ترشح می شوند. از فراوان ترین کاتکول امین ها در بدن انسان می توان به اپی نفرین، نوراپینفرین، دوپامین اشاره کرد.
کاتکول امین ها از غده ی ادرنال یا همان فوق کلیه ترشح می شوند.نیمه ی عمر کاتکولامین در طول گردش خون کمتر از چند دقیقه میباشد.
ساختار بیوشیمی
کاتکولامینها دارای ساختاری کامل از یک حلقه بنزن و دو گروه هیدروکسیل میباشند درحالیکه واسطه زنجیرهٔ اتیل و یک گروه آمین در انتها را درخود جای میدهند.
خاستگاه
کاتکولامین به روش مستقیم در سلولهای درونریز مدولای آدرنال و همچنین فیبرهای پس گانگلیون سیستم عصبی سمپاتیک تولید میگردد. همچنین دوپامین با نقش پیامرسان عصبی در سیستم عصبی مرکزی بطور عمده در تنه سلولی نورونال تولید میگردد. دوپامین نخستین کاتکولامین است که از DOPA سنتز شده و در ادامه با تغییرات متابولیکی بر روی دوپامین، دو هورمون اپینفرین و نوراپینفرین ساخته میشوند. آنزیم دوپامین هیدروکسیلاز که بعنوان کوفاکتور نیاز به مس دارد و دوپا دکربوکسیلاز نیازمند کوفاکتور پیریدوکسال فسفاتاز(پی ال پی) بوده و در ادامه بیوسنتز کاتکولامین، هیدروکسیله شدن تیروزین اتفاق میافتد. لازم به یادآوری است که آلفا متیل پی تیروزین(AMPT) بازدارنده تیروزین هیدرالاز بوده و بنابراین از ادامه تولید کاتکولامین جلوگیری میکند.
کارکرد
کارکرد و اثر کاتکولامین، تغییرات عمومی در خلق و خو داده و بدن را برای شرایط جنگ و ریز آماده میکند. این آمادگی شامل افزایش در ریتم نرمال قلب، فشار خون، سطح گلوکز خون و واکنشهای عمومی در سیستم سمپاتیک میگردد. برخی داروها مانند تولکاپون(تاسمار)، سطح کامل کاتکولامین را به اوج میرسانند.