سویا یک پروتئین گیاهی کامل است که بهتر است در دوران قبل از بزرگسالی استفاده شود که نقش به سزایی در پیشگیری از سرطان پستان دارد.
سرطان بيماري سلول‌هاي بدن است. تقسيم غير طبيعي سلول‌ها عملكرد بافت‌ها را مختل مي‌كند و گاهي در سراسر اندام‌هاي بدن پخش مي‌شود. اين سلول‌ها ممکن است تشکيل تومور دهند. تومورها مي‌توانند خوش‌خيم (غير سرطاني) يا بدخيم (سرطاني) باشند.
تومورهاي خوش‌خيم به خارج از محل اوليه خود تکثير نمي‌يابند و وارد اندام‌هاي ديگر نمي‌شوند، اما تومورهاي بدخيم از سلول‌هاي سرطاني تشکيل مي‌شوند و ابتدا در همان محل تکثير مي‌يابند. اگر در اين مرحله درمان شروع نشود، آنها مي‌توانند به ساير اندام‌ها مهاجرت کنند، تکثير نمايند و در نهايت تبديل به سرطان تهاجمي شوند.
به نظر مي‌رسد نوع شيوه زندگي (قرار گرفتن طولاني مدت در برابر نور خورشيد، سيگار کشيدن، نوع رژيم غذايي) يا مواد موجود در محيط زيست (مواد شيميايي، راديواکتيو و آزبستوز) در ايجاد سرطان موثرند.
اين عوامل از طريق واكنش‌هاي شيميايي، راديواكتيوي يا ويروسي سبب توليد سلول‌هاي غير طبيعي و ايجاد سرطان مي‌شوند. دريافت كم آنتي‌اكسيدان‌ها و مواد مغذي، دريافت بيش از حد کالري از طريق مصرف زياد كربوهيدرات‌ها، پروتئين‌ها و چربي‌ها به خصوص چربي‌هاي غير اشباع، از جمله عوامل ايجاد سرطان مرتبط با تغذيه نامناسب به حساب مي‌آيند.
سويا وسرطان
فيتواستروژن‌ها ترکيباتي گياهي در فرآورده‌هاي سويا، حبوبات، غلات کامل و تخم کتان هستند که ساختماني مشابه استروژن بدن انسان دارند و مي‌توانند با گيرنده‌هاي استروژني ترکيب شوند. سويا تنها پروتئين کامل گياهي است که حاوي انواع فيتواستروژن(استروژن‌هاي گياهي) مانند ليگنان‌ها و ايزوفلاوون‌ها است.
غذاي حاوي سويا به خصوص اگر پيش از رسيدن به دوران بزرگسالي يعني در دوران کودکي مصرف شود، ممكن است نقش حمايتي در برابر سرطان پستان داشته باشد. بنابراين اگر در زمان كودكي، فرد در معرض اثرات استروژني ضعيف ايزوفلاوون‌ها قرار گيرد، خطر سرطان پستان در بزرگسالي كاهش مي‌يابد.
استفاده از سويا در افرادي كه سرطان پستان دارند هنوز مورد بحث است. تهيه صنعتي پودرهاي سويا و غذاهاي حاوي ايزوفلاوون‌هاي ايزوله پروتئيني نسبت به غذاهاي سنتي سويا مانند توفو، مقدار بيشتري ايزوفلاوون دارند به همين دليل در اين افراد مصرف مکمل‌هاي سويا (مکمل ايزوفلاوون سويا، مکمل ايزوله پروتئين سويا) بايد محدود شود. اما پژوهشگران مصرف شير سويا، شيرميوه سويا وپروتئين بافت‌دار سويا که از لوبياي کامل سويا بدست مي‌آيند و هيچگونه فرآوري روي پروتئين‌هاي آنها انجام نمي‌شود را به عنوان بخشي از غذاي سالم پيشنهاد کرده‌اند.
راهكارهاي پيشگيرانه از طريق تغذيه و شيوه زندگي
1. وزن خود را در محدوده سلامت حفظ کنيد. براي پيروي از برنامه کاهش وزن مناسب با کارشناس تغذيه مشورت نماييد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند کاهش وزن در حفظ سلامت افراد سرطاني درمان شده، بسيار کمک کننده است.
2. ضرب المثلي مي‌گويد: “همه تخم مرغ‌ها را در يک سبد نگذاريد”. به بيان ديگر تمرکز بيش از حد در پيروي از رژيم غذايي سالم تنها باعث شکست در تداوم آن مي‌گردد. بنابراين بهتر است به اندازه توان خود زمان براي ورزش و تهيه غذاي سالم بگذاريد تا هميشه بتوانيد از آن لذت ببريد. مطالعه‌اي نشان داده است که پيروي از رژيم غذايي سالم (شامل 5 سهم يا بيشتر در روز مصرف ميوه و سبزي) به همراه ورزش با شدت متوسط (30 دقيقه پياده‌روي در روز) سبب کاهش بازگشت سرطان پستان در افراد درمان شده به ميزان 50 درصد مي‌شود.
3. سعي کنيد از روزانه سبزي‌ها و ميوه‌هايي با رنگ‌هاي متنوع استفاده کنيد زيرا وجود فيبر، ويتامين ث، كاروتنوئيدها،فلاوونوئيدها وساير فيتوكميكال‌ها در رژيم غذايي بر پايه گياهان در برابر انواع مختلف سرطان اثر محافظتي دارد.
4. سبزي‌هايي مانند سير، پياز، تره‌فرنگي و پيازچه (حاوي آليوم) اثر حفاظتي بر روي سرطان معده دارد. سير افزون بر اثر حفاظتي در برابر سرطان معده، در پيشگيري از سرطان روده بزرگ (كولوركتال) موثر است.
5. مصرف ميوه‌ها و سبزي‌هايي مانند گوجه فرنگي، هندوانه، گريپ فروت تو سرخ، پاپايا (خربزه درختي) و هويج كه سرشار از رنگدانه قرمز ( ليكوپن) هستند از سرطان پروستات پيشگيري مي‌كند.
6. محصولات سويا را در برنامه غذايي خود قرار دهيد. ايزوفلاوون‌هاي موجود در غذاهاي حاوي سويا داراي اثرات ضد سرطاني بخصوص در رابطه با سرطان پروستات و پستان هستند.
7. مصرف غلات كامل بدن را در برابر انواع سرطان محافظت مي‌كند. سعي كنيد از نان‌هاي تهيه شده با آرد كامل، سنگك، جو و مشابه اين‌ها استفاده كنيد.
8. از رژيم غذايي کم چربي پيروي کنيد. مصرف گوشت‌هاي پرچربي، ميان وعده‌ها و انواع دسرهاي چرب را محدود کنيد، غذاهاي بدون کلسترول را انتخاب نماييد و منابع پروتئين کم چربي مانند توفو، برگه پروتئيني سويا و شيرسويا را به برنامه غذايي خود بيافزاييد.
9. بهتر است از منابع خوب چربي‌هاي گياهي مانند روغن دانه کتان، روغن کلزا (کانولا)، روغن زيتون و روغن ساير مغزها و دانه‌ها مانند آفتاب گردان و گردو استفاده کنيد.
10. انواع ماهي را در برنامه غذايی هفتگی خود بگنجانيد.
11. از مصرف الکل بپرهيزيد.
12. هر روز فعاليت بدني داشته باشيد. براي خود برنامه ورزشي تدوين نماييد. بخاطر داشته باشيد که 30 دقيقه پياده‌روي با شدت متوسط در روز براي سلامت بدن کافي است.
13. اگر دچار سرطان شده‌ايد يا سرطان خود را درمان کرده‌ايد حتما ارتباط خود را با کادر پزشکي ادامه دهيد. اين امر شامل مراقبت منظم، آزمايش‌هاي مخصوص و اطلاعات مرتبط با بيماري است.
14. هدف نهايي هر فرد حفظ سلامت از طريق انتخاب غذاي سالم، ورزش، لذت بردن از زندگي و دوست داشتن خانواده و دوستان است. کارهاي موردعلاقه خود را انجام دهيد، استرس خود را کاهش دهيد و با انتخاب شيوه زندگي مناسب به آرامش دست يابيد.
