در استان ایلام با توجه به کوهستانی بودن و تغییرات دمایی به نسبت موقعیت جغرافیایی، دارای تقویمی بوده. این تقویم محلی در ایلام در حدود 2 ماه جلوتر از تقویم رسمی كشور میباشد.
به شیوهای كه، اوایل آبان ماه زمستان میباشد و برای شب اول زمستان، در گذشته معمولا برخی مراسمات محدود برگزار میگردید. به عنوان مثال مردم در این شب دور هم جمع شده و به شبنشینی و قصه گفتن و انجام برخی بازیها و سرگرمیها میپرداختند و معتقد بودند كه كسی كه در این شب بخوابد، زمستان آن سال همیشه در خواب میماند و كارهایش عقب میافتد و در حال حاضر هم این موضوع در برخی نقاط رعایت میگردد.
نام تقویم سنتی ایلام، تقویم فرس یا تقویم کردی میباشد. این تقویم از دیرباز مورد استفاده اهالی قرار میگرفته است و هم اکنون نیز کم و بیش اسامی روزها و ماههای کردی بر سر زبانها جاری است و کمتر در مورد ماههای فارسی سخن میرانند.
نام فصلها: 1-فصل وهار کردی(بهار) 2-فصل پایز کردی(پاییز) 3-فصل سردوای کردی 4-فصل زمسان کردی(زمستان) نام ماهها: اسامی ماههای فصل وهار کردی 1-مانگ اول وهار(بهمن) 2-مانگ وسط وهار(اسفند) 3-مانگ آخر وهار(فروردین) اسامی ماههای فصل پایز کردی 1-مانگ اول پایز(اردیبهشت) 2-مانگ وسط پایز یا کوکر(خرداد) 3-مانگ آخر پایز یا گاغور(تیر) اسامی ماههای فصل سردوای کردی 1-مانگ اول سردوا(مرداد) 2-مانگ وسط سردوا(شهریور) 3-مانگ آخر سردوا(مهر) اسامی ماههای فصل زمسان کردی 1-مانگ اول زمسان(آبان) 2-مانگ وسط زمسان یا مانگ سیه(آذر) 3-مانگ اخر زمسان یا خاک لیو (دی) انواع سالها سالهای حرام: میمون- وراز- موش- سگ- پلنگ سالهای مکروه: اسب- مار- خرگوش سالهای حلال:مرغ- ماهی- گوسفند- گاو شروع و پایان سال- نام ماه ها و روزهای خاص و اعتقادات بر حسب تقویم کردی، پنج روز اول عید نوروز جز روزهای سال به حساب نمیآیند و شروع سال از روز ششم عید نوروز است.
در تقویم محلی منطقه، هر ماه سی روز است و پنج روز اول عید نوروز میباشد و به پنجه روز معروف است در باورهای عامه این پنج روز به باوانی (خداحافظی عروس از خانوده مادری و رفتن به خانه شوهر ) حضرت فاطمه زهرا(س) معروف است، یعنی پنج روز پنجه متعلق به حضرت فاطمه است که دامداران، روغن به دست آمده را در این پنج روز در هیزه ( جای نگهداری روغن حیوانی یک نوع مشک مخصوص نگهداری روغن ) نگهداری میکنند و براین باورند که حضرت فاطمه در شب هنگام با زدن دست خود بر هیزهها روغن را متبرک میکند لذا از روغن فوق به بیماران میدهند تا شفا پیدا کنند.
سه ششلگ شش روز آخر زمستان کردی، به شش روز ششلگ معروف است. دوازده روز اول بهار کردی نیز به دو شش روز ششلگ معروف است که با مطابقت دادن این روزها با ماههای فارسی به این نتیجه می رسیم که از 25 دی ماه تا دوازده بهمن ماه،در تقویم فارسی، مطابقت با 3 ششلگ کردی دارد که جمعا سه عدد شش روز یعنی 18 روز میباشد. به قولی پس از ششلگ، پسری به نام حمیل به دنیا می آید که پس از گذشت سه روز از تولدش، مادرش اسلحای به دستش میدهد تا به شکار برود.
زمانی که حمیل به شکار میرود، ناگهان از کوه پرت میشود، گردنش میشکند و پس از مدتی میمیرد. براین باورند که اگر تیر حمیل به داخل آب بخورد آن سال، سال پربارانی است و اگر تیر وی به خشکی بخورد آن سال، خشکسالی است.