داروي دگزامتازون ( Dexamethasone ) از دسته كورتيكواستروئيدهاي صناعي (كورتون) است كه داراي اثرات بارز ضدالتهابي و ضد حساسيت بوده و باعث كاهش درد ناشي از فرايندهاي التهابي بويژه در محل مفاصل مي‌شود. همچنين سركوب سيستم ايمني بدن را نيز سبب مي‌شود. اين اثرات دارو مي‌تواند اغلب سيستم‌هاي مختلف بدن را نيز تحت تاثير قرار دهد.
به گزارش ايسنا، هر چند كاربرد وسيع داروي دگزامتازون مانند تمام داروها مي‌تواند درمانگر و نجات بخش باشد، از سوي ديگر مي‌تواند عوارضي را نيز بر جاي بگذارد. از آنجا كه كورتون‌ها جز داروهاي پرعارضه محسوب مي‌شوند، توجه دقيق بر مصرف صحيح و آگاهانه آنها و پرهيز از تجويز و مصرف نابجا و بي‌رويه اين داروها از سوي پزشكان و همچنين بيماران بسيار حائز اهميت است. بر اين اساس مصرف اين داروها بايد با تجويز پزشك صورت گيرد و از مصرف خودسرانه آنها جدا پرهيز شود.
عوارض نامطلوب ناشي از مصرف نابجا و بي‌رويه آمپول دگزامتازون
- تضعيف سيستم ايمني بدن و كاهش سد دفاعي بدن در مقابل انواع عفونت‌ها
– به تاخيرانداختن ترميم زخم‌ها
– ايجاد عوارضي مانند افسردگي، توهم و همچنين اختلالات ذهني و پيدايش حملات مانيا و جنون
– اثر بر تعادل مايعات و الكتروليت‌هاي بدن كه منجر به احتباس نمك و آب در بدن و در نهايت ادم (ورم) مي‌شود
– تاثير بر توزيع چربي‌ها در بدن و به دنبال آن تجمع چربي‌ها در نواحي خاص بدن مانند پشت بدن و پشت گردن
– افزايش رشد موهاي زائد در نواحي مختلف بدن مانند صورت بويژه در زنان
– افزايش فشارخون، افزايش قندخون (هيپرگليسمي) و ايجاد ديابت و افزايش چربي‌هاي خون كه همگي فاكتورهاي شناخته شده و قوي براي بروز بيماري‌هاي قلبي – عروقي و سكته‌هاي قلبي هستند.
– كاهش تراكم استخوان‌ها و پوكي استخوان و همچنين مصرف دوز بالاي آن موجب پارگي و يا آسيب تاندون‌ها مي‌شود.
– افزايش فشارداخل كره چشم و بروز آب سياه بويژه در افراد مسن و همچنين بروز آب مرواريد.
– كاهش و تضعيف لايه‌هاي مخاطي دستگاه گوارش بويژه معده كه باعث بروز و تشديد زخم‌هاي گوارشي مي‌شوند.
بيماران بايد در نظر داشته باشند كه تجويز داروها و از جمله كورتيكواستروئيدها توسط پزشك با آگاهي و بررسي كامل مزايا و مضرات دارو در هر بيمار صورت مي‌گيرد كه اين امر نيازمند داشتن اطلاعات و آگاهي دقيق از داروها و بيماري‌ها و نيز شرايط بيماران است. بر اين اساس بايد از مصرف خودسرانه داروها جدا خودداري كرد.
چه موارد احتياطي بايد رعايت شود؟
– بايد توجه داشت كه براي رفع علائم حساسيت‌هاي ساده و يا مزمن نبايد از كورتيكواستروئيدهاي سيستميك (دگزامتازون) به عنوان درمان اوليه استفاده كرد. اين علائم را مي‌توان با داروهاي ساده‌تر و كم عارضه‌تر نظير آنتي هيستامين‌ها كنترل كرد.
– در سرماخوردگي‌ها و حالات مشابه، با وجود امكان رفع سريع و ظاهري علائم با اين داروها بايد توجه داشت كورتيكواستروئيدها مي‌توانند با تضعيف سيستم ايمني، زمينه را براي تشديد حالات عفوني فراهم كرده و طول مدت بيماري را افزايش دهند.
– در مورد بيماري‌هاي التهابي مانند آرتروز روماتوئيد و … نيز توجه به اين نكته ضروري است كه نبايد ازكورتيكواستروئيد به طور مزمن براي كنترل بيماري استفاده شود؛ چرا كه مصرف طولاني مدت آنها نه تنها نمي‌تواند جلوي پيشرفت بيماري را بگيرد بلكه مي‌تواند در درازمدت باعث پيدايش عوارض ناخواسته و مشكلات جدي خصوصا در ميان افراد مسن شود.
– در صورت حساسيت به داروي دگزامتارون و يا در صورت مبتلا بودن به عفونت‌هاي قارچي در هر ناحيه از بدن از مصرف اين دارو خودداري شود.
– در صورت ابتلا به بيماري خطرناك، تب، عفونت و يا جراحي از مصرف داروي دگزامتازون اجتناب كنيد.
– در طول درمان با داروي دگزامتازون از نزديك شدن به افراد بيمار خودداري كنيد.
-از قطع مصرف ناگهاني كورتيكواستروئيدها نظير دگزامتازون خودداري كرده و با پزشك مشورت كنيد.
خطرات سوء مصرف قرص دگزامتازون براي افزايش وزن
در سال‌هاي اخير استفاده از قرص دگزامتازون براي افزايش وزن بويژه در ميان جواناني كه به باشگاه‌هاي ورزشي مراجعه مي‌كنند رواج يافته است.
لازم به ذكر است كه با وجود ظاهر پف آلود و افزايش وزني كه با مصرف كورتيكواستروئيدهايي نظير دگزامتازون پديد مي‌آيد بايد توجه داشت كه اين افزايش وزن، كاذب بوده و در نتيجه تجمع مايعات و آب در بدن صورت مي‌گيرد كه اثرات سو آن عبارتند از:
- اين دارو نه تنها باعث افزايش حجم عضلات و توان ورزشكاران نمي‌شوند بلكه برعكس باعث افزايش تجزيه عضلات و كاهش توده عضلاني فرد و ضعف عضلات خواهد شد.
- با مصرف اين دارو امكان پارگي و آسيب ديدن تاندون‌ها در ورزشكاران، هنگام انجام حركات ورزشي به شدت افزايش خواهد يافت.
– مصرف اين دارو با دوز بالا، موجب تضعيف شديد سيستم ايمني شده كه خود مي‌تواند زمينه ساز ابتلا به عفونت‌هاي شديد شود كه بسيار خطرناك بوده و مي‌تواند جان فرد را به خطر بيندازد.
– قطع مصرف اين داروها نيز بايد تحت نظر پزشك و به تدريج طي برنامه زمان‌بندي خاصي صورت گيرد.
