در این دوره از زندگی به دلیل تغییرات چشمگیر جسمی و افزایش هورمون های جنسی تنش های روحی در نوجوانان ایجاد می شود. رشد ناگهانی نوجوانی که هیچ شباهتی به آهنگ رشد تدریجی کودکی ندارد گاهی باعث میشود که فرد با خودش غریبه شود. تغییرات رشدی ونیاز به ساز گاری با آن باعث می شود که نوجوان به خصوصیات جسمی خود توجه بسیاری کند.البته تصور نوجوان ازبدنش همیشه عینی نیست. تجربیات گذشته باعث می شود آدم هاخود را صرف نظر از خصوصیات ظاهری و توانایی های واقعی شان ، جذاب یا یر جذاب ، قوی یا ضعیف و یا دارای خصوصیات مردانه یا زنانه بدانند.
بنابر این مرد جوانی که عزت نفس کمتری دارد و از لحاظ جثه و توانایی در حد متوسط است احتمالا خود را ضعیف و کوچکتر از آنچه هست می بیند.زن جوانی که همسالانش اورا جذاب ندانند به این دلیل که شبیه به والدین یا خویشاوند دیگری است که از او خوشش نمی آید و یا دیگران به او توجهی ندارند.
مراحل رشد روانی جنسی (نظریه فروید)
نظریه فروید بسیار جامع و طولانی است و ما فقط به صورت خلاصه به آن اشاره می کنیم.
1-مرحله دهانی: نخستین مرحله رشد تا 18ماهگی که در آن نیاز ها، ادراکات و نحوه ابراز آنها در درجه اول در نا حیه دهان ، لبها، زبان و سایر اعضائ مربوط به دهان متمرکز است. شخصیت هایی که در این مرحله تثبیت می شوند، غالبا بسیار وابسته بوده وانتظار دارند همیشه گیرنده باشند.شخصیت های دهانی برای حفظ اعتماد به نفس بی نهایت به دیگران وابستگی پیدا می کنند.حسادت و رشک ،توانایی اعتماد و اتکا به نفس از جمله خصوصیات این افراد است.
2-مرحله مقعدی : این دوره بین 1تا 3سالگی به وجود می آید. تثبیت در این مرحله در کودکانی اتفاق می افتد که حین آموزش کودک وکشمکش برای دفع صحیح مدفوع به وجود می آید. کودکانی که با سختگیری مواجه شده اند افرادی پرخاشگر ، نظم وترتیب ، سر سختی ،لجلجت،استقلال طلب و تکانه های سادیسمی و لذت طلبی مقعدی در آنها به وجود می آید.شخصیت دوگانگی ، فقدان نظافت، آشفتگی ، بی اعتنایی ، خشم و تمایلات مازوخیسم از صفات مقعدی است که تاثیر کافی در دفاع خود درحین کشمکش برای آموزش دفع صحیح مدفوع نداشته اند.
3-مرحله پیشابراهی : فروید این مرحله را به طور آشکار مورد بررسی قرار نداده است اما در ارتباط با لذت ناشی از رفع ادرار و احتباس مقعدی به کار رفته است.صفت بارز پیشابراهی رقابت و جاه طلبی است.
4-مرحله فالیک :از سال سوم زندگی شروع می شودو تا پایان سال پنجم ادامه میابد.این مرحله با تمرکز ابتدایی بر علائق جنسی به تحریک و هیجان مربوط به ناحیه تناسلی مشخص می باشد.آلت مردانگی عضو مورد توجه هر دو جنس است.با تحریک تناسلی به وسیله کودک توام با تخیلات نا خوداگاه علائق جنسی به والدین نا همجنس همراه است. تهدید اختگی و اضطراب اختگی مربوط به آن همراه با احساس گناه مربوط به خود ارضایی و امیال اودیپال به وجود می آید.
5-مرحله نهفتگی:ارامش نسبی یا عدم فعالیت سائق جنسی که از انحلال عقده اودیپ تا بلوغ طول می کشد.این مرحله دوره تحکیم وتکمیل دستاوردهای قبلی رشد رانی –جنسی و برقراری الگوهای قطعی تر در عملکرد انظباطی است.
6-مرحله تناسلی:از شروع دوره بلوغ تا رسیدن به دوره نوجوانی ادامه میابد.چون رشد دوره نوجوانی از یک نظر معادل فعالیت مجدد تمام جنبه های رشد روانی-جنسی است. تثبیت ها و عدم انحلال موفقیت آمیز مراحل قبلی و جنبه های گوناگون رشد روانی-جنسی در شخصیت بزرگسالی آثار بیمار گونه ای به جا می گذارد.
