اطلاعاتی درباره جزیره کیش “
جزیره کیش یکی از جزیره های خلیج فارس و از توابع بخش کیش، شهرستان بندر لنگه در استان هرمزگان و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است. در گذشته این جزیره را به نام«قیس» می خواندند. شکل این جزیره بیضوی مانند است و در ۱۲ کیلومتری کرانه شیبکوه جای گرفته است. این جزیره یک میلیون نفر گردشگر را سالانه به خود جذب می کند.
پیشینه جزیره کیش
از آن چه در کتب تاریخی بازگو شده است بر می آید که از زمان هخامنشیان و سپس اشکانیان و ساسانیان، جزیره کیش تحت تسلط ایران بوده و با گسترش اسلام، این جزیره بدست خلفای اموی افتاده است. این وضع تا سال ۲۴۹ هجری قمری ادامه یافت. در این سال یکی از ایرانیان اهل ری بر خلیفه خروج نمود و تمامی جزایر خلیج فارس و بحرین منجمله کیش را مسخر خود ساخت.
حاکمیت معنوی ایرانیان بر کیش از نامه های نگاشته توسط ایشان به زبان پهلوی کاملا مشهود است. از دوران حکومت آل بویه کیش مجددا به حکومت ایرانی بازگشت و بعدها در زمان سلجوقیان واتابکان فارس و سپس ملوک هرمز و آل مظفر و تیموریان، این وضع ادامه یافت.
در دوره سلجوقیان، کیش به بزرگترین مرکز تجاری خلیج فارس تبدیل شد. در همین دوران، قیاصره در کیش به قدرت رسیدند. ایشان که در ابتدا بسیار فقیر بودند، با دزدی دریایی پایه های اقتصادی حکومت خود را مستحکم نمودند. حاکمان قیاصره که بر این جزیره حکمران بودند از نسل شخصی هستند به نام «قیس» این شخص از شهر سیراف که در منطقه «بنی خالد النصوری» قرار دارد آمده بودند. آخرین حاکم جزیره کیش یا (قیس) که از نژاد قیاصره بوده اند: ملک سلطان بن ملک قوام الدین بن ملک تاج الدین بن ملک شاه بن قیس بن ملک جمشید. ایشان به دست سیف الدین ابونصر علی بن کیقباد حاکم جزیره «هرمود» به امر اتابک ابوبکر در تاریخ ۱۲ جمادی الثانی از سال ۶۲۶ هجری قمری (سه شنبه ۲۵ اردیبهشت ۶۰۸) به قتل رسید، و با کشته شدن ملک سلطان آخرین حاکم کیش، حکم سلاله قیاصره بر کیش برای همیشه پایان یافت.
در دوران طلایی کیش، مورخان زیادی راجع به آن اظهار نظر نموده اند. ابن خرداد، ابن بطوطه و یاقوت حموی یا به کیش سفر نموده و یا در باب بزرگی آن سخنوری کرده اند. سعدی، در آثار خود دوجا از جزیره کیش و سفر به آن در این دوران یاد می کند.
زکریا بن محمد بن محمود قزوینی در آثار البلاد و اخبار العباد می نویسد:«قیس جزیره ایست در دریای فارس و دورش چهار فرسخ است و آبادانی دارد. شهری در کمال حسن و لطافت در آنجا بنا شده است و کشتیهای هندیان به آن جزیره درآیند و تجارتگاه اهل هند و عجم و عرب است. آب چاه آشامند و حوض ها و آب انبارها ساخته اند.»
از سال ۹۱۲ تا ۱۰۳۱ این جزیره نیز هم چون جزیره هرمز به دست پرتغالی ها افتاد و سرانجام در این سال، امامقلی خان، سپهسالار شاه عباس موفق به فتح خلیج فارس و بحرین و همه جزایر آن شد. و از آن پس کیش یکی از جزایر ایرانی خلیج فارس شناخته می شود.
تا سال های آغازین حکومت محمدرضا پهلوی، کیش مرکز صید ماهی و مرکز تجارت مروارید خلیج فارس بوده است. با ورود مروارید ژاپن به بازار، به تدریج از اهمیت مروارید کیش کاسته شده و کیش نیز اهمیت خود را از دست داد.
در سال ۱۳۴۹ هیاتی آمریکایی-ایرانی جزیره را مورد بازدید قرارداد و با توجه به ویژگی های طبیعی، سواحل زیبای مرجانی و آب های زلال اطراف آن، به عنوان مرکز توریستی بین المللی انتخاب شد.
کاخ شاه، هتل کیش، فرودگاه و کازینو، اولین بناهای مدرن کیش محسوب می گردند. تا هنگام پیروزی انقلاب اسلامی ایران، کیش مرکز تفریح شاه و دوستانش محسوب می شد.
جزیره کیش در سال ۱۳۶۱ به عنوان نخستین منطقه آزاد اقتصادی کشور برگزیده شد. امروزه اقتصاد کیش برپایه گردشگری و تجارت استوار است
وضعیت طبیعی جزیره کیش
جغرافیا
جزیره کیش جزیره ای بیضی شکل با محیط ۴۴ کیلومتر می باشد و با طولی در حدود ۱۵٫۴۵ کیلومتر و عرضی حدود ۷٫۵ کیلومتر، مساحتی معادل ۹۰ کیلومتر مربع دارد.
ارتفاع بلندترین منقطه این جزیره حدود ۳۵ متر از سطح دریا می باشد. همچنین جزیره کیش فاقد رودخانه دایمی بوده و تعداد زیادی منابع آب شیرین زیرزمینی دارد.
مسافت بین کیش تا تهران از راه هوایی ۱۰۵۲ کیلومتر، تا بوشهر از راه دریایی ۶۷۵ کیلومتر، تا بندر عباس ۲۵۰ کیلومتر، تا بندر لنگه ۹۰ کیلومتر و تا جزیره هندورابی ۲۸ کیلومتر است. همچنین نزدیکترین بندر ایران به جزیره کیش، بندر چارک می باشد که با این جزیره ۱۸ کیلومتر فاصله دارد.
آب و هوای جزیره کیش
آب و هوای کیش گرم و مرطوب بوده و میانگین دمای سالانه جزیره ۲۶/۶ درجه سانتیگراد می باشد. آب و هوای جزیره تحت تاثیر توده های مختلف هوای شمال غربی و جنوبی قرار داشته و به شکل کلی خشک و کم باران است. بارندگی بیشتر به صورت رگبار و درماه های زمستان اتفاق میفتد.
پوشش گیاهی جزیره کیش
از پوشش های گیاهی جزیره کیش می توان به باغ های نخل خرما، درختان بومی کهور ایرانی و کنار و درختان غیر بومی مانند کهور پاکستانی (سمر)، اکالیپتوس، آکاسیا، کنوکارپوس و ابریشم اشاره کرد.در سالهای گذشته این جزیره، مرکز تاکستان های معروفی بوده است و همچنین از زمان حضور پرتغالیها در کیش، این جزیره یکی از مراکز رشد درخت کمیاب لور می باشد.
فرهنگ
لباس محلی مردان دشداشه همراه با عرقچین است و مهم ترین اعیاد مردم کیش، عید قربان و عید غدیر می باشند. ساز اصلی محلی نوعی طبل است. شغل سنتی بومیان، ماهی گیری، دام داری، دریانوردی و بازرگانی است. مردم کیش در گذشته به صید مروارید نیز می پرداخته اند. غذاهای محلی کیش شامل انواع «قلیه»، «مضروبه»، «هریسه» و «مچبوس» است که اغلب با ماهی تهیه می شوند. بومیان جزیره از نژادهای دراویدی، نوردیک، سامی و سیاهپوست بوده و به زبانهای فارسی و عربی تکلم می کنند.
ضرب المثل های مردم کیش با جزایر اطراف متفاوت است. «پخت نانت را به نانوا واگذارکن، حتی اگر نیمی از آن را به عنوان مزدش بردارد» و «اسراف نکن! حتی اگر آب دریا بر می داری».
جمعیت
جمعیت جزیره کیش، بر پایه ی سرشماری همگانی نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵، برابر با ۲۰٬۶۶۷ نفر بوده استکه عمدتا در شهر کیش ساکن هستند.
به شهروندان جزیره کیش، کیشوند گویند.
جاذبه های تاریخی
از جاذبه های تاریخی کیش می توان به حریره، پایاب و کاریز اشاره کرد.
حریره، نام شهر ویرانه ای است خالی از سکنه و مربوط به دوران قیاصره که نام آن از نام بانویی که ملکه شهر بوده برگرفته شده است.هم اکنون بخشی از شهر که عمارت کاخ بانوی حریره بوده مرمت شده است. مهمترین ابنیه کشف شده در این مجموعه عمارت اعیانی، حمام، آب انبار، قنات و بقایای مسجد جامع حریره می باشند.
جاذبه های گردشگری کیش
جزیره کیش به دلیل ماهیت گردشگری خود، طی سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر آثار تاریخی که مورد توجه گردشگران است، پارک های ساحلی و تفریحی مانند پارک هنر، ساحل مرجانی، سواحل ماسه ای-مرجانی، باغ وحش، آکواریوم، باغ پرندگان کیش، دلفیناریوم، کشتی های تفریحی و همچنین کشتی به گل نشسته یونانی از دیگر دیدنی های کیش می باشند. پلاژهای بانوان و آقایان، امکانات سوارکاری، پیست ۷۰ کیلومتری دوچرخه سواری، کارتینگ، باگی، غواصی، جت اسکی و اسکی روی آب نیز از دیگر امکانات گردشگری جزیره کیش است. از دیگر جاذبه های گردشگری منطقه می توان به نبود هرگونه چراغ قرمز راهنمایی و رانندگی در خیابانها و جاده های کیش و همچنین وجود بزرگترین پرچم ایران در این جزیره اشاره کرد.
جزیره کیش دارای بیش از ۸۲۰۰ تخت اقامتی است که بیشترین تراکم امکانات اقامتی در ایران را داراست. جزیره کیش سالانه پذیرای بیش از یک میلیون نفر گردشگر داخلی و خارجی است. عدم نیاز به دریافت ویزای ورود برای کلیه اتباع خارجی، یکی از زمینه های ورود گردشگران خارجی است گرچه به دلیل وجود محدودیت های اجتماعی به ویژه برای زنان گردشگران خارجی کشش کمتری به این جزیره دارند. همچنین موقعیت منطقه آزاد اقتصادی این جزیره باعث شده تا مراکز خرید این جزیره به یکی از جاذبه های گردشگری کیش تبدیل شود.
مراکز آموزشی کیش
جزیره کیش دارای دانشگاه هایی است که اکثرا به دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تهران وابسته اند. این دانشگاه ها اکنون دوره های بین الملی کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکترا را در رشته هایی مانند IT، MBA و مهندسی برق والکترونیک و حقوق را با همکاری دانشگاه هایی مانند دانشگاه چند رسانه ای مالزی و دانشگاه موناش (Monash) استرالیا برگزار می کند.
