ترانه ایرانی چگونه است؟ ترانه های ایرانی کدام ترانه ها هستند ؟ ترانه شناسی ایرانی در این مقاله این موضوعات اورده شده است که علاقمندان به موسیقی را به خواندن آن دعوت می نمائیم.
ترانه ایرانی چگونه است ؟
بنا به گفته ترانه سرای نامی ایران، آقای رحیم معینی کرمانشاهی:
در ايران برعكس كشورهای غربی، آهنگ ابتدا براساس قواعد موسيقی ساخته می شود و روی آهنگ ساخته شده، شاعر مكلف به سرودن شعر است. آهنگ ساز هنرمند، ابتدا ملودی را خلق می كند و سپس با ذوق خويش آن را در چارچوب مايه، گام و يا گوشه دلخواهش قرار می دهد. برای همين آهنگ سازی روی شعر آماده، معمول نيست و اگر چندين آهنگ نيز بدين صورت ساخته شده باشد، ميزان های مخصوصی دارند كه غالبا از وزن و آهنگ كلام شعر الهام گرفته و يكنواختی آهنگ را فرياد می زنند. معمولا اساتيد محترم موسيقی به يك چنين آثاری، آهنگ سازی نمی گويند.
بر اين اساس است كه تكليف شاعر روی آهنگ از قبل ساخته شده، سنگين می شود كه هر شاعری به آن متعهد نيست. اگر فن ترانه سرايی به همان مسير آزاد سخنوری در طبع شاعران جريان داشت، هيچ شاعری را نمی شناختيم كه حاضر نباشد اثرش، با صدای مطلوب خوانندگان نامی، بلندگوها و رسانه های صوتي و تصويری به گوش مردم برسد. دست كم گرفتن هنر ترانه سرايی و تمسخر نابخردانه آن معمولا از سوی كسانی صورت می گيرد كه عاشق و دلباخته نام و نشان از رهگذر هستند و چون دست كوتاهی برای چيدن اين ميوه دارند اصل ميوه را مردود می شمارند.
شاعران در انتخاب موضوع و حركت كلام برای پيدايش يك اثر براساس ذوق و قريحه خويش – به شرطی كه ذاتاً شاعر باشند – آزادند ولی در ترانه چنين آزادی وجود ندارد. محدوديتی همه جانبه حكمفرماست. محدوديت در چارچوب آهنگ ساخته شده، محدوديت در بازگويی حالات آهنگ، محدوديت در به كارگيری كلمات هماهنگ بر حالات سكون و يا كشش آهنگ، محدوديت در توجه به صدای خواننده در چگونگی ادای كلمات و محدوديت در زمان پخش اثر كه در چه فصلی از سال و يا چه دورانی از روزگار است. در مورد اخير شاهدی دارم.
ترانه ای با نام قسمت من ساخته شد شروع آن چنين بود:
گرچه آسايش ندارم، از كسی خواهش ندارم
موج دريای وجودم، يك دم آرامش ندارم و الی آخر.
از همين سطر اول مورد اعتراض آن زمان راديو قرار گرفت. بدين بهانه كه گفتن اين مطالب اعتراض به وضع موجود است، شديدا عصبانی شدم و كار به مقامات بالا كشيد. پس از قهر و آشتی زياد و رسيدگی به اين موضوع كه قصد من از عنوان چنين مطالبی چيست، مقرر شد خودم شروع ترانه را بدين صورت عوض كنم:
سر به صحراها زدم من، بر جهانی پا زدم من
كه باز هم مورد قبول واقع نشد. اين يك نمونه از محدوديت عجيب در امر ترانه سرايی بود. اين محدوديت ها اضافه بر شرايط لازم برای سرودن ترانه است. با توجه به اين احوال است كه بايد قبول كرد مشكل ترين نوع شعر فارسی ترانه است. شاعری هر اندازه چيره دست تا اين شرايط را ملحوظ نظر نسازد قادر به سرودن يك ترانه برمبنای خوب آن نيست تا چه رسد به عالی.
من شاعری را می شناسم كه در كار شعر مقام روشنی دارد، ولی در سرودن ترانه با تمام كوشش كمترين توفيقی به دست نياورده است، زيرا شرايط گفته شده در كارشان نبوده است.
ترانه های ایرانی کدام ترانه ها هستند؟
ترانه های ایرانی بسیاری توسط هنرمندان آفریده شده اند که از آن جمله می توان ترانه های زیر را نام برد:
آب، بابا – افسوس افسوس – بازگشته / امید جانم – پاییز (کورش یغمایی) – تنگ غروب – ثمره گل ها – جام چشم – خونه – داغ جوانه – زود آشنا – ساربانا – شادی حرومه – مرا ببوس – همنفس
برگرفته از:
روزنامه همشهری – شماره ۲۹۷۹ – دوشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۸۱
