پرسشهای متداول درباره دهان و دندان ” در این مقاله از دانشنامه تی تیل به بیان چند سوال متداول درباره دهان و دندان که معمولا پرسیده می شود پاسخ داده خواهد شد. سوالاتی که در این مقاله پاسخ داده خواهد شد شامل موارد زیر است : هرچند وقت يكبار به ديدن دندانپزشك برويم؟ چه مدت زماني بايد صرف مسواك زدن شود؟ چه نوع غذاهايي براي دندانهاي ما مضر هستند؟ در مورد دندانهاي حساس چه كارهايي بايد صورت پذيرد؟ پركردن دندان با آمالگام براي سلامت ما مضر است؟ نقش فلورايد در سلامتي دندانهاي ما چيست؟ بهترين خميردندان و دهان شويه كدام است؟ چرا ما بايد از نخ دندان استفاده كنيم؟ علت بوی بد دهان چيست؟
پرسشهای متداول درباره دهان و دندان
مجموعه دهان و دندان به عنوان دروازه ورود غذا و آغازگر روند هضم و جذب غذا نقش مهمي در آماده‌سازي نيازمندي‌هاي غذائي انسان بعهده دارد. رشد و تكامل عملكرد مطلوب روزانه و ايجاد حس لذت و نشاط در جسم و جان انسان بدون عملكرد اين بخش از بدن و همكاري و مشاركت آن امكان‌پذير نيست. مطالعات و شواهد نشان مي‌دهد كه بسياري از مردم از داشتن اطلاعات كافي براي تامين و ارتقاء سلامتي اين عضو مهم و همچنين پرهيز از عوارض آسيب زننده به آن بي‌بهره هستند. لذا در ذيل به برخي از پرسش‌هاي رايج در اين زمينه پاسخ داده مي‌شود.
هرچند وقت يكبار به ديدن دندانپزشك برويم؟
ما بايد هر 6 ماه يكبار يعني دوبار در سال به ديدن دندانپزشك خود برويم. دوبار معاينه دهان و دندان در سال توسط دندانپزشك اين امكان را فراهم مي‌آورد تا وي بتواند سلامت دهان و دندان شما را بررسي نمايد و با پيشگيري به موقع از گسترش و پيشرفت بيماريهاي دهان و دندان كه موجب ايجاد ناراحتي و درمانهاي پيچيده دندانپزشكي و هزينه سنگين مي‌گردند شود. دندانپزشك ممكن است بر اساس تشخيص تاريخ ملاقات‌هاي متوالي بعدي را معين نمايد.
چه مدت زماني بايد صرف مسواك زدن شود؟
دسترسي به همه سطوح دندانها به منظور پاك نمودن پلاك ميكروبي مستلزم صرف وقت كافي است. شما بايد روزي 2 بار و هر بار حداقل 3-2 دقيقه براي مسواك زدن و قت صرف نماييد ولي متاسفانه بسياري از مردم بين 70-45 ثانيه صرف مسواك زدن خود مي‌كنند.
وقتي در شرايطي هستم كه نمي‌توانم مسواك بزنم آيا راه ديگري وجود دارد كه بتوانم محصولات اسيدي باكتريها را در دهانم كاهش دهم؟
شستشوي دهان با آب بعد از خوردن غذا باعث خنثي شدن اسيد و كاهش باكتريها به ميزان 30% (از هر 100 عدد 30 عدد) مي‌شود. همچنين شما مي‌توانيد از يك گاز يا يك تكه پارچه تميز براي پاك كردن دندانها استفاده نماييد تا زماني كه بتوانيد از مسواك استفاده كنيد.
چه نوع غذاهايي براي دندانهاي ما مضر هستند؟
غذاهاي چسبناك مانند شكلات كه حاوي مقدار زيادي مواد قندي هستند به مدت زمان زيادي جهت خنثي شدن اثرات سوء آنها و پاك شدن توسط بزاق از روي سطح دندان نياز دارند.
عموماً غذاهايي كه براي بدن مفيد هستند براي دندانها نيز مفيدند بطور مثال غذاهايي كه سفت و الياف دار هستند مثل سبزي‌ها، ميوه‌ها و دانه‌هاي گياهي سبب ماساژ لثه مي‌شوند و تا حدودي خاصيت تميز كنندگي دندانها را نيز دارا مي‌باشند.
در مورد دندانهاي حساس چه كارهايي بايد صورت پذيرد؟
حساسيت دندان با استفاده از خمير دندانهاي ضد حساسيت و استفاده از سيلانت (مواد پلاستيكي شيري رنگ رقيقي كه با آن شيار دندانهاي سالم را مسدود مي‌كنند تا از پوسيدگي جلوگيري شود) و مواد پر كردن دندان كه در تركيبات آنها فلورايد به كار رفته است كاهش مي‌پذيرد. همچنين كاهش استفاده از مواد اسيدي در رژيم غذايي به كاهش حساسيت دندان كمك مي نمايد.
آيا استفاده از خلال دندان مضر است؟
استفاده گاهگاهي از خلال دندان براي برداشتن باقيمانده غذايي از روي دندان مفيد است. اما در درازمدت استفاده از خلال دندان باعث سايش و تحليل لثه مي‌شود. استفاده از خلال دندان به مدت طولاني و به صورت عادت ممكن است باعث جابجايي دندان و در نهايت ناراحتي مفصل گيج‌گاهي ـ فكي شود. به علاوه بايد دقت نمود خلال دندان در لثه شكسته نشود.
پركردن دندان با آمالگام براي سلامت ما مضر است؟
آيا جايگزيني براي آن وجود دارد؟
آمالگام ياماده پر كردن دندان (نقره‌اي رنگ) تركيبي از جيوه، نقره و مقداري مس مي‌باشد كه براي پر كردن دندانهاي عقب از آن استفاده مي‌شود. نشست جيوه از اين ماده پر كردني، بسيار اندك است و حتي از مقداري كه مقداري كه ما همه روزه در معرض آن قرار داريم يعني در هوا و غذا و آب نيز كمتر است. با اين وجود مواد ديگري نظير چيني، طلا و كامپوزيت (مواد پر كردن همرنگ دندان) نيز، براي پر كردن دندان وجود دارند. اين مواد از آمالگام گران‌تر هستند و به استثناي پر كردگي طلا دوام طولاني مدت نيز ندارند.
نقش فلورايد در سلامتي دندانهاي ما چيست؟
فلورايد به صورت تركيبي در طبيعت يافت مي‌شود. فلورايد در آب، هوا و خاك وجود دارد. فلورايد به راحتي جذب ميناي دندان مي‌شود. به خصوص در موقع رشد دندانها هنگاميكه دندان در حال شكل گيري است مصرف فلورايد باعث مي‌شود تا ساختمان دندان محكم‌تر شده و در مقابل پوسيدگي مقاوم شود و پوسيدگيهايي كه ممكن است تازه تشكيل شده باشند به راحتي در معرض فلورايد، دوباره معدني و محكم شوند.
دهان‌شويه‌هاي سديم فلورايد كه در مدارس ابتدايي كشور ما توزيع مي‌شوند نيز از همين خاصيت برخوردارند.
چه نوع مسواكي براي تميز كردن دندانها توصيه مي‌شود؟
سر مسواك بايد متناسب باشد به نحوي كه به آساني دسترسي به تمام نقاط دهان و دندانها و لثه پيدا كند. دسته آن بايد بلند و پهن باشد كه بتوان آن را به آساني در دست گرفت.
موهاي مسواك بايد از نايلون نرم و داراي انتهاي گرد باشد تا به لثه آسيبي نرساند.
مسواك هر 4-3 ماه يكبار بايد تعويض شود. اگر موهاي مسواك به هر دليلي خراب شود (نشاسته‌هاي آن گسستگي و فاصله گرفتن بيش از حد موهاي مسواك از يكديگر است) يا شما سرماخوردگي يا آنفولانزا گرفته باشيد بايد اين تعويض زودتر صورت پذيرد.
بهترين خميردندان و دهان شويه كدام است؟
بيشتر خمير دندانهاي موجود در فروشگاهها اساساً به هم شباهت دارند. مطمئن شويد كه از خمير دنداني استفاده مي‌كنيد كه حاوي فلورايد است. تمام خميردندانهاي حاوي فلورايد به خوبي عليه پلاك و پوسيدگي موثر هستند و ميناي دندان را تميز و براق مي‌كنند. اگر دندانهاي شما به سرما و گرما حساس هستند از خميردندانهايي كه براي اين منظور ساخته شدهاند استفاده كنيد. خميردندانها داراي تركيباتي هستند كه مسواك زدن را آسان و مطبوع مي‌سازند.
چرا ما بايد از نخ دندان استفاده كنيم؟
استفاده از نخ دندان يك مرحله مهم از مراقبت دهان و دندان است كه اكثر مردم آن را فراموش مي‌كنند و وقتي براي آن صرف نمي‌كنند. با استفاده روزانه از نخ دندان شما شانس سال م ماندن دندانها را بالا مي‌بريد و شانس بيشتري لثه و نسوج اطراف دندان كاهش مي‌يابد. استفاده از نخ دندان باعث حذف پلاك ميكروبي از سطوح بين دنداني مي‌شود و جريان خون لثه را افزايش مي‌دهد.
آيا داروهای سفيد کننده دندان که در فروشگاهها يافت مي شوند مفيد هستند؟
اين مواد حاوی ترکيبات سفيد کننده هستند. اما بايد در نظر داشت که بسياری از اين داروها دارای مواد ساينده هستند که برای سلامت دندان مضر مي باشد. مواد سفيد کننده بايد تحت نظر دندانپزشک استفاده گردند.
علت بوی بد دهان چيست؟
علل متعددی موجب ايجاد بوی نامطبوی دهان مي شوند که بطور عمده بر دو دسته اند.
الف) علل دهاني
ب) علل خارج دهاني
الف- علل دهاني بوی بد دهان
• عدم رعايت بهداشت دهان و دندان:
مسواک نزدن و عدم رعايت بهداشت اصلي ترين علت ايجاد بوی بد دهان است. خرده های غذا در بين دندانها فاسد و بد بو مي گردند و ايجاد بوی نامطبوع مي نمايد.
• جرم و ضايعات بافت نگهدارنده دندان:
هر چند ظاهرا جرم نبايد بويي داشته باشد ولي اين رسوبات محل مناسبي برای لانه گزيني و سبب پرورش ميکروبها و تکثير آنها مي باشندو بدين سبب عامل عمدهای در جهت ايجاد بد بويي دهان محسوب مي شوند.
• دندانهاي پوسيده و عفوني:
به علت پوسيدگي حفره‌هايي در دندان ايجاد مي‌شود كه خرده‌هاي غذايي را در خود جاي مي‌دهند و محيط مناسبي جهت تكثير ميكروبها ايجاد مي‌كنند كه سبب متعفن شدن خرده‌هاي غذايي در اين پوسيدگيها مي‌شوند.
• ناهنجاريهاي دنداني:
ناهنجاري و بدقرار گرفتن دندانها باعث مي‌شود كه دندانها از دسترس مسواك دور باشند و فشار غذا خوردن هم نتواند به طور طبيعي آن نواحي را تميز كند كه اين امر باعث بدبويي دهان مي‌گردد.
• درمانهاي نادرست دندانپزشكي:
اگر ترميم و پر كردن دندانها به گونه‌اي مناسب انجام نشده باشد باعث ايجاد گير غذايي و باقي ماندن خرده‌هاي غذا و بدبويي دهان مي‌گردد.
ب- علل خارج دهاني عبارتند از:
بيماريهاي گوارشي اختلالات و تغييرات هورموني عفونت در راههاي هوايي استعمال دخانيات تنفس از طريق دهان و گرسنگي از عوامل ايجاد كننده بوي بد دهان ميتواند باشد كه برحسب مورد بايد به متخصص مربوطه مراجعه نمود.
آيا مسواك برقي بهتر از مسواكهاي معمولي دندانها را تميز مي‌كند؟
در سال 1993 ميلادي مسواك برقي اختراع گرديد اين مسواكها در انواع مختلف به بازار عرضه شدهاند كه برحسب نوع حركتشان تقسيم بندي مي‌شوند اين مسواكها ممكن است داراي حركات عقب جلو يا چرخشي باشند. استفاده از مسواك برقي در افراد زير توصيه مي‌شود:
1ـ افرادي كه فاقد انگشتان كافي باشند.
2ـ افرادي كه تحت درمانهاي ارتدونسي (رديف كردن دندانها) قرار دارند.
3ـ بيماراني كه به علل عقلي و يا جسمي قادر به رعايت بهداشت خود نمي‌باشند.
نظرات متفاوتي در مورد برتري مسواكهاي برقي يا دستي بر يكديگر وجود دارد ولي بطور كلي تفاوت چشمگيري بين اين دو مشاهده نمي‌شود.
تغذيه نوزاد با شيشه شير چه زيانهايي دارد؟
1ـ كاهش رابطه عاطفي:
هنگام تغذيه طفل با پستان بين مادر و طفل رابطه عاطفي به وجود مي‌آيد ولي در تغذيه با شيشه شير اين رابطه وجود ندارد. اين رابطه عاطفي كه در نتيجه نگاههاي مستقيم مادر به چشمان طفل تماس و گرمي بدن و لبخند و تبسم وي به وجود مي‌آيد، اثرات مهمي در سلامت روحي و رواني و رشد احساسات و عواطف كودك دارد.
2ـ نامناسب بودن اغلب سر شيشه‌ها باعث ايجاد تغييراتي در قوسهاي دنداني و عمل بلع كودك مي‌شود.
اگر به كودكي كه از سينه مادر شير مي خورد توجه نماييد مي‌بينيد كه چگونه فك وي دائماً بطرف بالا و پايين و عقب و جلو حركت مي‌كند. هنگام تغذيه كودك با بطري مخصوصاً در مواردي كه مادر براي سهولت خروج شير اقدام به گشاد كردن سوراخ سرشيشه مي نمايد اين حركات صورت نگرفته يا بسيار كمتر صورت مي‌گيرد و اين مسئله ميتواند در آينده مشكلاتي براي كودك ايجاد نمايد.
3ـ هنگام تغذيه با شيشه شير كودك مقداري هوا بلع خواهد كرد.
4ـ طبق تحقيقاتي كه به عمل آمده كودكاني كه با شيشه شير تغذيه مي‌شوند بيشتر از كودكاني كه با پستان مادر تغذيه مي‌شوند دچار انگشت مكيدن مي‌شوند.
