نارسایی حاد کلیه به کاهش ناگهانی و تقریبا کامل عملکرد کلیه گفته می شود. در نارسایی حاد کلیه طی یک دوره ی چند ساعته تا چند روزه فیلتراسیون گلومرولی کاهش پیدا می کند و همزمان میزان اوره و کراتین افزایش پیدا می کند.نارسایی حاد کلیه معمولا در اثر نارسایی گردش خون کلیوی و اختلال عمل گلومرولی یا توبولی ایجاد می شود.
نکروز توبولی حاد شایع ترین علت نارسایی حاد کلیه است، بطوری که 75% علت نارسایی حاد کلیه را به خود اختصاص می دهد. این نابودی سلولهای اپی تلیال توبولی در نتیجه کاهش گردش خون کلیه و یا اسیب مستقیم ناشی از مواد نفروتوکسیک می باشد. گرچه در مراحل پیشرفته بیماری نارسایی حاد کلیه ، میزان مرگ و میر حتی به 60-70 درصد هم می رسد، اما درمان بموقع نارسایی حاد کلیه باعث بهبودی شده و معمولا عارضه ای به جا نمی گذارد.
اتیولوژی: علت نارسایی حاد کلیه به سه دسته تقسیم می شود.
با منشا قبل از کلیه: اختلالات این گروه باعث کاهش جریان خون کلیه می شوند. شایعترین علل نارسایی حاد کلیوی اختلالات این گروه می باشد.بطوری که 60-55 درصد علت نارسایی حاد کلیه ناشی از این دسته از عوامل می باشد . این عوامل شامل:
کاهش فشار خون
خونریزی
شوک
علل قلبی(مانند نارسایی قلب و تامپوناد قلبی)
سوختگی ها
اسهال
دهیدراتاسیون
در بین عوامل ذکر شده کاهش فشار خون شایعترین علت می باشد.که سبب بروز نکروز توبولی حاد می گردد. فشار خون سیستولیک کمتر از 80 میلی متر جیوه در عرض 60 دقیقه، فشار خون سیستولیک کمتر از 60 میلی متر جیوه در عرض 40 دقیقه و قطع کامل جریان خون کامل کلیه در عرض سی دقیقه می تواند منجر به نکروز توبولی حاد شود. با توجه به اینکه کلیه ها برای فیلتراسیون خون توسط گلومرولها به مقدار کافی خون وابسته اند، کاهش فشار و جریان خون کلیه میزان فیلتراسیون گلومرولی را کاهش داده و می تواند سبب نارسایی حاد کلیوی شود
با منشاء بعد از کلیه : شامل ان دسته از اختلالات می باشند که به ادرار ساخته شده اجازه خروج از کلیه (حالب، مثانه و پیشابراه) را نمی دهند . در 5% موارد، علت نارسایی حاد کلیوی ناشی از این دسته از عوامل می باشد. عوامل این دسته شامل انسداد در مجاری ادراری (لگنچه، حالب، مثانه، و یا پیشابراه) در اثر سنگ، تومور، هیپرتروفی خوش خیم پروستات و تورم و التهاب در مجاری ادراری ناشی از صدمات می باشد. این عوامل سبب می شوند که ادرار به لگنچه پس زده و پارانشیم کلیه را از کار اندازد. در صورت درمان به موقع، نارسایی کلیه ایجاد نمی شود.
با منشا داخل کلیه: شامل تغییرات بافت پارانشیم کلیه است که در اثر بیماریها یاداروها و مواد نفروتوکسیک ایجاد می شود. در 35-40 درصد موارد، علت نارسایی حاد کلیوی ناشی از این دسته از عوامل می باشد. این عوامل شامل:
1-گلومرولونفریت
2-پیلونفریت
3-دیابت
4-داروهای نفروتوکسیک (مانند امینوگلیکوزیدها مثل جنتامایسین، امیکاسین و غیره)، مواد حاجب داخل وریدی رادیولوژی، داروهای مسکن و ضد التهاب غیراستروئیدی،مهار کننده ها ، داروهای بیهوشی و داروهای شیمی درمانی
5-میوگلو بینوری
6-هموگلوبینوری
می باشد.
