نقرس چیست “
عوارض افزایش اسید اوریک خون و نقرس را بشناسیم
اسید اوریک ماده ای است که از سوخت و ساز پروتئین ها در بدن حاصل می شود. افزایش این ماده دفعی در بدن می تواند بعلل مختلفی از جمله افزایش مصرف پروتئین های حیوانی، کاهش آنزیمهای مؤثر بر روی تجزیه این ماده باشد. افزایش بیش از حد اسید اوریک در بدن می تواند باعث تشکیل کریستالهای اسید اوریک در نقاط مختلف بدن شود از جمله در مفاصل، بافت کلیه ها و حتی در لگنچه کلیه ها که منجر به تشکیل سنگهای اسید اوریکی می شود ( دقیقاً شبیه به تشکیل بلورهای نبات در محلول فوق اشباع شکر در آب ). در نتیجه تورم و التهاب مفاصل و درد ناشی از آن می تواند باعث آسیب مفصل شود که ما به آن نقرس یا Gout می گوئیم .
نقرس بیماری شایعی است که معمولاً مردان با سنین متوسط و یا بالاتر و زنهای بعد از سنین یائسگی را مبتلا می کند ولی می تواند در سنین پائین تر نیز دیده شود. اولین علامت شایع آن التهاب و تورم حاد مفصل است که معمولاً یک مفصل را در ابتدا درگیر می کند و در حملات بعدی می تواند چندین مفصل را دچار قرمزی، تورم و التهاب سازد. مفاصل شست پا و مچ پا و زانو شایع ترین مفاصل درگیر هستند خصوصاً در سنین پیری مفاصل انگشتان شایع ترین مفاصل درگیر هستند. در زنان جوان علت شروع نقرس می تواند ارثی باشد.
اولین حمله نقرس معمولاً در شب اتفاق می افتد و بسیار بسیار دردناک و آزار دهنده است. مفصل درگیر شده معمولاً قرمز، متورم، گرم و دردناک است بطوریکه با اشاره کوچکی به آن درد بسیار تا حمله بعدی که ممکن است از چند هفته تا چند ماه دیگر شروع شود کاملاً از بین میرود.
چندین حالت ممکن است باعث بدتر شدن و یا شروع حمله حاد نقرس شوند که عبارتند :
رژیم غذائی پر پروتئین، ضربه به مفصل، عمل جراحی، مصرف زیاد الکل، درمان شدید کاهش اسید اوریک خون و بیماریهائی مثل سکته های قلبی و مغزی
معمولاً حملات متعدد نقرس باعث تغییر شکل مفصل می شوند که این تغییر بسیار شبیه به تغییرات مفصلی در بیماریهای روماتیسم مفصلی است ولی در واقع تغییر شکل مفصل به علت رسوب موادی است که اصطلاحاً به آن توفوس گفته می شود این مواد حالتی شبیه به پنیر نرم دارند که در مجاورت مفصل تجمع می یابد و باعث تغییر شکل مفصل می شود.
در تصاویر ارائه شده در این مقاله توفوس های متعددی را در مفاصل زانو، آرنج، انگشتان و حتی در پاشنه پا مشاهده می کنید.
تشخیص قطعی نقرس با کشیدن مایع مفصل درگیر توسط سوزن است که بایستی مایع را در زیر میکروسکوپ پلاویزه دید و در صورت وجود کریستالهای سوزنی شکل اسید اوریک، تشخیص قطعی می شود.
جالب است بدانید که معمولاً بهنگام حمله نقرس به مفصل میزان اسید اوریک خون پائین و یا در حد نرمال است و جالب تر اینکه اگر در این زمان از داروهای کاهنده اسید اوریک مثل آلوپورینول استفاده شود تورم و التهاب و درد مفصل شدیدتر هم می شود.
درمان حمله حاد نقرس استفاده از داروهائی است که التهاب را کاهش می دهند مثل ایندومتاسینو نظایر آن و کُلشی سین و کورتونها. اگر چه بدون مصرف دارو درد و تورم مفصل خودبخود پس از چند روز بهبود می یابد. بایستی توجه داشت که در زمان حمله نقرس نبایستی از داروهای نبایستی از داروهای کاهنده اسید اوریک مثل آلوپورینول استفاده کرد.
دکتر غلامرضا کفیلی [ متخصص داخلی ]
