مرطوب نگه داشتن پوست ” پوست بخش مهم محفاظت کننده اعضاء مایعات و نسوج بدن است که خود در معرض خطر عوامل خارجی قرار دارد. پوست بدن انسان دارای بافتی ویژه و ظریف است که نسبت به عوامل مختلف محیطی حساس می باشد.
مرطوب نگه داشتن پوست
از عوامل ایجاد کننده چین و چروک خشکی پوست بیشترین و عمده ترین نقش را در ایجاد چین و چروک پوست دارا می باشد. با تامین رطوبت کافی برای پوست می توان از ایجاد این امر جلوگیری نمود. در پوست به صورت طبیعی سلول های طبقات پایه ای اپیدرم تکثیر پیدا کرده و از لایه سطحی به صورت لایه پوسته پوسته، ریزش می نمایند. در پوست خشک این روند کمی دچار اختلال و نامنظمی می شود. در این گونه پوست ها سلول های طبقه شاخی اپیدرم به طور طبیعی و نرمال پوسته پوسته نمی شود. بلکه به صورت صفحات بزرگ پوسته از آن جدا می گردد. هرگاه میزان آب موجود در طبقه شاخی پوست کم شود پوست خشک و شکننده می شود. بالا رفتن سن نیز قدرت تشکیل چربی در سطح پوست را کاهش می دهد. در نتیجه این واکنش، پوست قدرت نگه داری آب را از دست داده و به تدریج خشک می گردد. البته این مشکل در افرادی که دارای پوست خشک می باشند دو چندان خواهد بود.
پوست به دو صورت ممکن است خشک شود یکی در اثر کم ترشح شدن چربی.
اگر مقدار رطوبت پوست کاهش یابد بر روی لایه های اپیدرم اثر می گذارد به این ترتیب که لایه شاخی پوست خشک و نازک می شود و پوسته پوسته می گردد. در نتیجه این امر ظاهر پوست تیره و کدر شده و خشن به نظر می رسد و گاهی ترکهایی در روی آن ظاهر می شود.
آب یکی از اجزای ضروری و اصلی بافتهای بدن است. آب در اعمال مختلف خون رسانی جذب و تبادلات مواد غذایی و دفع مواد زاید و تنظیم درجه حرارت رل مهمی دارد. لذا در هنگامی که رطوبت پوست کاهش می یابد تبادلات تغذیه ای نیز مختل می گردد و بافتها دچار سوء تغذیه می شوند. زیرا این آب است که مواد غذایی و عناصر انرژی زا و ویتامین ها را به پوست منقل می نماید.
این کم آبی بر روی بافت درم و رشته های همبندی هم تاثیر می گذارد. در این حالت رشته های الاستیک و بافت همبندی درم دچار کم آبی شده و سخت می شوند. در نتیجه اختلال در درم و تغییر رشته های الاستیک پوست خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده و چروک می شود.
پوست به عنوان یک سد دو طرفه عمل می کند. پوست از یک طرف باعث جلوگیری مواد خارجی و بیگانه به بدن شده و از طرف دیگر از اتلاف آب و الکترولیتهای بدن ممانعت می کند. این سد پوستی توسط لایه اپیدرم ایجاد می شود و حالت سدی پوست مربوط به طبقه شاخی اپیدرم پوست می باشد. سلول های این طبقه دارای پروتئینی به نام کراتین می باشند، که در طی مراحل رشد به یک ماده نامحلول شاخی تبدیل می شوند. در داخل این سلول ها لیپیدهای هیدروفوب (آب گریز)فراوانی وجود دارد. سلولهای شاخی هیدروفیل (آب دوست)با محتوای داخل هیدروفوب باعث می شود که سلول های این لایه به عنوان سدی عمل کند. این لایه سد کننده از تبخیر سریع آب پوست جلوگیری می کند و رطوبت پوست را حفظ می نماید. در صورت عدم وجود این لایه، رطوبت پوست خیلی سریع تبخیر می شود.
یکی از عوامل مهم دیگر که مانع تبخیر سریع آب از سطح پوست می گردد ترکیب چربی و عرق می باشد. که به صورت لایه ای محافظ در سطح پوست قرار می گیرند. سبوم که ترشح غدد چربی پوست می باشد. توسط یک مجرای کوچک به پوست می ریزد و همراه با ترشحات غدد عرق پوست یک لایه محافظ را در سطح پوست ایجاد می کنند که باعث کاهش تبخیر سریع آب می شود. شستن پوست این لایه محافظ را از روی پوست برمی دارد. حالت طبیعی پوست اسیدی است و در این حالت میکروبها قادر به رشد نیستند. این امر مهم یکی از وسایل دفاع طبیعی پوست به حساب می آید. شستشوی پوست با آب و صابون های معمولی صورت می گیرد که حالت قلیایی ایجاد می کنند در این مواقع پوست حساس و آسیب پذیر می شود. معمولا 3 ساعت بعد از هر شستشو با آب و صابون پوست حالت طبیعی و اسیدی خود را باز می یابد. پوست خشک برای رسیدن به حالت طبیعی به زمان طولانی تری نیازمند است.
برگرفته از کتاب 1001 نکته زیبایی پوست، مو، ناخن و …،تالیف: نسرین تک زارع ، دکتر علیرضا تک زارع، مهندس محمد رضا تک زارع
